ABD, Çin Gemilerinin Her Liman Ziyareti İçin 1 Milyon Dolar Ödemesini İstiyor

ABD'deki sendikaların, Çin'in gemicilik ve gemi inşasındaki haksız rekabetine yönelik şikayetleri üzerine Trump yönetiminin ticaret temsilcisi, Çin tarafından işletilen ve Çin yapımı gemiler için benzeri görülmemiş erişim ücretleri önerdi. Bu ücretler, ABD pazarındaki konteyner taşımacılığının ekonomisini değiştirecek kadar yüksek olabilir.

Çin'in devlet destekli gemi inşa sektörü, küresel yeni tonaj pazarında hakim konumda ve bazı ölçütlere göre dünyanın en büyük gemi sahibi ülkesi. Çin tersaneleri, yıllardır devlet teşvikleri ve düşük maliyetli finansman sayesinde rakip ülkelerin ulaşamayacağı fiyatlarla gemiler inşa edebiliyor.

Bu düzenleme, Beyaz Saray'ın 2024'te Çin'in denizcilik stratejisini dengelemek için 1974 tarihli Ticaret Yasası'nın 301. Bölümü’nü kullanma yollarını araştırmasıyla gündeme gelmişti. Bu yasa, başkana haksız ticaret uygulamalarına karşı geniş yetkiler veriyor ve geçmişte Çin'in damping yoluyla pazar payı kazanmasını engellemek için sıkça kullanılmıştı.

ABD Ticaret Temsilciliği (USTR), "Çin’in denizcilik, lojistik ve gemi inşa sektörlerinde hâkimiyet kurma girişimlerinin mantıksız olduğu, ABD ticaretini engellediği ve bu nedenle yaptırıma tabi olduğu" yönünde bir karar aldı.

Önerilen ücret yapısı karmaşık ve oldukça yüksek maliyetli. Federal Kayıt Dergisi'nde (Federal Register) yayımlanan bildiride çeşitli seçenekler sunuluyor:

• Çin menşeli işletmelerin işlettiği her geminin ABD limanlarına yaptığı her sefer için ya gemi başına 1 milyon dolar ya da ölü ağırlık tonajı başına 1.000 dolar ücret uygulanacak.
• Çin’de üretilmiş ancak Çin dışı işletmeciler tarafından kullanılan gemiler için 1 milyon dolara kadar liman giriş ücreti uygulanacak. Bu ücret, işletmecinin filosundaki Çin yapımı gemi oranına göre belirlenecek.
• Çin tersanelerine yeni gemi siparişi veren işletmeciler, ABD limanlarına yaptıkları her giriş için 1 milyon dolara kadar ek ücret ödemek zorunda kalacak.
• ABD yapımı gemilere sahip olan işletmeciler ise ABD limanlarına her girişte 1 milyon dolara kadar geri ödeme alabilecek. Ancak bu muafiyet için minimum gemi boyutu, yük hacmi veya liman konaklama süresi gibi ayrıntılar belirtilmedi.

Buna ek olarak, ABD’den yapılan ihracatın giderek artan bir oranda ABD bayraklı gemilerle taşınmasını zorunlu kılan bir düzenleme de teklif edildi. Bu plana göre:

• Hemen yürürlüğe girecek şekilde %1 ABD bayraklı gemi kotası uygulanacak.
• 2027'de %3, 2028'de %5 ve 2032'de %15 ABD bayraklı taşıma zorunluluğu getirilecek.
• 2028'den itibaren ABD yapımı gemilerle ihracat yapılması zorunlu hale gelecek ve 2032 yılına kadar bu oran %5’e çıkarılacak.

ABD Ticaret Temsilciliği, bu ihracat kotalarının ağırlık (tonaj) bazında mı yoksa mali değer üzerinden mi hesaplanacağını henüz açıklamadı.