Türkiye, kutup araştırmalarında giderek artan etkinliğini bir kez daha kanıtlamaya hazırlanıyor. T.C. Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde ve TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) Kutup Araştırmaları Enstitüsü koordinasyonunda yürütülen Sekizinci Ulusal Antarktika Bilim Seferi (TAE-VIII) kapsamındaki çalışmalar, bu yıl 21 Mart 2025’te İstanbul Üniversitesi’nde düzenlenecek “Antarktika Bilim Çalıştayı” ile kamuoyuna ve paydaşlara tanıtılacak. Çalıştay, Antarktika’da yürütülen saha araştırmalarından elde edilen bulguları sektör temsilcileri, akademisyenler, öğrenciler ve meraklılarla paylaşarak yeni proje fikirlerine kapı aralamayı hedefliyor.
Açılış ve Türkiye’nin Kutup Vizyonu
Program, 21 Mart sabahı 09.30’da başlayacak. Çalıştayın ilk konuşmasını, TÜBİTAK MAM Başkanı da olan Prof. Dr. Burcu Özsoy yapacak. “Türkiye’nin Kutup Vizyonu” başlıklı bu açılış konuşmasında, Türkiye’nin Antarktika’da sürdürdüğü bilimsel çalışmaların tarihçesi, stratejik önemi ve geleceğe dönük hedefleri katılımcılara aktarılacak. Aynı zamanda, ülkemizin kutup projeleri için ayrılan altyapı imkânları, araştırma ekiplerinin saha deneyimleri ve uluslararası iş birliği fırsatları mercek altına alınacak. Yeni nesil araştırmacıların kutup çalışmalarına katılımını artırmak ve multidisipliner yaklaşımları teşvik etmek gibi konuların da ilk oturumda gündeme gelmesi bekleniyor.
Horseshoe Adası Üzerine Jeolojik ve Ekolojik Sunumlar
Açılış konuşmasının ardından, katılımcıları Antarktika Yarımadası’ndaki Horseshoe Adası hakkında kapsamlı oturumlar bekliyor.
- Saat 10.00-10.20 arasında, Doç. Dr. M. Korhan Erturaç (Gebze Teknik Üniversitesi, Yer ve Deniz Bilimleri Enstitüsü) “Horseshoe Adası’nın (Marguerite Körfezi, Antarktik Yarımadası) Jeolojik Haritalanması ve Buzul Çağı Sonrası-Günümüz Morfolojik Evrimi” başlıklı bir sunum yapacak. Erturaç, Adanın jeolojik katmanlarını ve buzulların bölgede bıraktığı izleri yeni veriler ışığında ele alacak.
- Saat 10.30-10.50 arasında, Prof. Dr. Ertuğrul Ağırbaş (Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi) “Horseshoe Adası Pigmente Dayalı Fitoplankton Grup Özellikleri” konusunda önemli bilgiler paylaşacak. Fitoplanktonların global ekosistem içindeki kritik rolü ve Antarktika ekosistemine katkıları masaya yatırılacak.
- Saat 11.00-11.20 arasındaki sunumda ise Prof. Dr. Denizhan Vardar (İstanbul Üniversitesi, Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü), “Horseshoe Adası Yakın Kıyı Deniz Tabanı Akustik Özellikleri ve Bentik Toplulukları” başlıklı konuşmasıyla deniz tabanı incelemeleri ve bentik canlı çeşitliliği üzerine yapılmış güncel çalışmaları aktaracak.
Bu sabah oturumlarının ardından, 11.30-12.00 saatleri arasında yapılacak soru-cevap bölümü, katılımcıların merak ettikleri tüm detayları tartışma fırsatı sunacak. Horseshoe Adası’ndaki jeolojik yapıdan ekolojik dengeye uzanan kapsamlı konular, Antarktika’nın iklim ve çevre araştırmalarında neden bu kadar kritik olduğunu bir kez daha gözler önüne serecek.
Öğle Arasından Sonra: Küresel Ticaret, Atmosferik Kirleticiler ve Ekolojik Risk
Öğle arasından sonra program 13.00 itibarıyla tekrar başlayacak ve Antarktika’daki kritik hammaddeler ile küresel ekolojik konular gündemde olacak:
- 13.00-13.20: Dr. Öğr. Üyesi Melek Cumbul Altay (İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü), “Küresel Ticarette Kritik Hammaddelerin Kaynakları ve Önemi” başlıklı bir sunum yapacak. Bu oturumda, stratejik öneme sahip madenler ve bu kaynakların Antarktika gibi henüz tam keşfedilmemiş bölgelerdeki potansiyeli ele alınacak.
- 13.30-13.50: Prof. Dr. Burcu Onat (İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Çevre Mühendisliği Bölümü), “Antarktika’da Atmosferik Kirleticilerin Taşınımı” sunumuyla, endüstriyel faaliyetler ve fosil yakıt kullanımı sonucu atmosfere yayılan kirleticilerin kıta ölçeğinde dağılımını değerlendirecek. Küresel çapta pek çok kirliliğin, uzak mesafeler kat ederek Antarktika’nın temiz ekosistemine dahi ulaşabilmesi, iklim değişikliği ve ekolojik sürdürülebilirlik açısından alarm niteliği taşıyor.
- 14.00-14.20: Dr. Öğr. Üyesi Ceyhun Akarsu (İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Çevre Mühendisliği Bölümü), “Antarktika’da Kritik Hammadde Konsantrasyonları ve Alansal Değişimi” konusunu mercek altına alacak. Bu konuşmada, hammadde yataklarının bölgedeki dağılımı ve konsantrasyon değişimleri anlatılacak.
- 14.30-14.50: Dr. Öğr. Üyesi Vildan Zülal Sönmez (Düzce Üniversitesi, Sörvey ve Uzaktan Algılama Bölümü), “Antarktika Bölgesi için Modifiye Ekolojik Risk İndeksinin Oluşturulması” başlıklı sunumuyla, ekolojik risk analizlerinin kutup koşullarına özel olarak nasıl tasarlandığını ve çevresel yönetimde bu modellerin ne kadar değerli olduğunu vurgulayacak.
Öğleden sonra oturumları, 15.00-15.30 arasındaki ikinci bir soru-cevap bölümüyle sona erecek. Burada, kritik hammaddelerden kirletici taşınımına kadar pek çok konuda merak edilen konular masaya yatırılacak. Bilim insanları, yeni projelere ve araştırma temalarına dair öngörülerini katılımcılara aktaracaklar.
Proje Kapanışı ve Geleceğe Dönük Beklentiler
Programın son aşaması olan “Proje Kapanış” bölümü 15.30-15.40 saatleri arasında gerçekleşecek. Sekizinci Ulusal Antarktika Bilim Seferi (TAE-VIII) kapsamındaki çalışmaların mevcut durumu ve hedefleri üzerine genel bir değerlendirme yapılacak. Burada, TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü koordinasyonunda yürütülen projelerin, önümüzdeki dönemlerde nasıl genişletilebileceği ve diğer uluslararası araştırma kurumlarıyla hangi başlıklarda iş birliği yapılabileceği gibi kritik sorulara yanıt aranması bekleniyor.
Cumhurbaşkanlığı himayelerinde gerçekleştirilen bu çalıştay, Antarktika araştırmaları için önemli bir farkındalık platformu oluşturmayı amaçlıyor. Türkiye’nin kutup bölgelerine yönelik ilgisi son yıllarda artış gösterirken, akademik kurumların yanı sıra özel sektör ve sivil toplum kuruluşları da desteklerini sunuyor. Çalıştayda, bu desteklerin somut proje çıktılarıyla nasıl pekiştirilebileceğine dair kapsamlı görüş alışverişi yapılması planlanıyor.
Katılım ve Yaygın Etki
Bu yılki Antarktika Bilim Çalıştayı, sadece uzman akademisyenleri değil, aynı zamanda lisans ve yüksek lisans seviyesinde eğitim alan genç araştırmacıları da hedef kitlesi içinde bulunduruyor. Organizasyon komitesinden yapılan açıklamaya göre, “Etkinlikte paylaşılan bilimsel veriler ve deneyimler, genç araştırmacılara Antarktika’da çalışma heyecanı aşılamak açısından büyük önem taşıyor. Ayrıca, uluslararası literatüre katkı sunacak yeni projelerin filizlenmesi için de bu tür paylaşımlar kritik rol oynuyor.”
21 Mart 2025’te düzenlenecek çalıştaya çevrim içi katılım için Zoom bağlantıları ve çevrim dışı katılım için İstanbul Üniversitesi’nin ev sahipliği yapan kampüs bilgileri de organizasyon komitesi tarafından duyuruldu. Konu hakkında detaylı bilgi almak isteyenler, etkinlik afişinde yer alan QR kodları tarayarak kayıt işlemlerini gerçekleştirebilecek.
Yaklaşık bir tam gün sürmesi planlanan bu kapsamlı program, Antarktika’daki ekolojik, jeolojik, kimyasal ve atmosferik çalışmalar ile küresel çevre politikaları ve kritik hammadde yönetimi gibi çok yönlü konuları bir araya getirecek. İklim değişikliğinin etkilerinden yarının kaynak yönetim politikalarına kadar birçok başlık, uzmanların sunumları ve tartışmaları eşliğinde zenginleşecek. Katılımcıların, Türkiye’nin kutup çalışmalarındaki ilerlemesini yakından gözlemleyeceği bu çalıştay, aynı zamanda bilime gönül veren genç zihinlere de ilham kaynağı olmayı hedefliyor.
Böylelikle, 21 Mart 2025 günü Antarktika Bilim Çalıştayı, Türkiye’nin kutup araştırmaları konusundaki deneyimini dünyaya gösterme ve uluslararası iş birliğine zemin hazırlama anlamında bir dönüm noktası olarak dikkat çekiyor. TAE-VIII seferi kapsamında elde edilen bulguların da paylaşılacağı bu etkinlikte, bilim dünyası geleceğin projelerine dair yeni fikirler ve güçlü motivasyonlar edinerek çalışmalarına hız kazandıracak.
Yorumlar
Kalan Karakter: