Denizcilik Çalışma Sözleşmesi'nde büyük değişim

Armatörler, hükümetler ve işçi sendikaları, denizcilerin çalışma ve yaşam koşulları için asgari standartları belirleyen küresel sözleşme olan Denizcilik Çalışma Sözleşmesi (MLC) üzerinde kapsamlı değişiklikler yapılması konusunda anlaşmaya vardı. 2006’da 37 farklı sözleşmenin birleştirilmesiyle oluşturulan MLC, 20. yılını kutlamaya hazırlanırken yapılan bu güncellemeler, sektör için “çığır açıcı” olarak değerlendiriliyor.

Geçtiğimiz hafta Cenevre'de düzenlenen toplantıda ele alınan pek çok konu, özellikle pandemi döneminde denizcilerin denizde mahsur kalmasıyla gündeme gelmişti. Görüşmelerde denizcileri temsilen öncülük eden Uluslararası Denizcilik Odası (ICS), pandemi süresince denizcilerin "kilit çalışan" olarak tanınması, karaya çıkış izinleri, mürettebat değişimi ve seyahat özgürlüğü konularında da aktif savunuculuk yapmıştı.

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) himayesinde her üç yılda bir toplanan MLC Özel Üçlü Komitesi (STC), bu ana sözleşmeyi gözden geçiriyor. Bu üçlü yapı; hükümet temsilcileri, ICS tarafından koordine edilen küresel armatörler grubu ve ITF tarafından koordine edilen küresel denizciler grubu arasında gerçekleşen açık tartışmalar ve müzakereler yoluyla, sektörel çalışma standartlarını belirleyen tek BM platformu olma özelliğini taşıyor.

ICS İşgücü Komitesi Başkanı ve ILO’daki Armatörler Grubu Sözcüsü Tim Springett, “Hükümetler ve sosyal ortaklarımızla birlikte denizcilerin haklarında önemli iyileştirmeler sağlamayı başardık. STC'nin elde ettiği başarılar, sektörümüz hangi zorlukla karşılaşırsa karşılaşsın, birlikte hareket ettiğimizde çözüm bulabileceğimizi gösteriyor,” dedi.

Kabul Edilen Başlıca Değişiklikler

Yeni düzenlemeler kapsamında:

• Denizcilerin “kilit çalışan” olarak tanınması resmiyet kazandı.

• Repatriasyon (ülkeye geri gönderilme) haklarının güçlendirilmesi konusunda bağlayıcı hükümler getirildi.

• Karaya çıkış (shore leave) için artık vize veya özel izin gereksinimi olmadan erişim sağlanması öngörüldü.

• Zorbalık ve tacize karşı koruma önlemleri artırıldı.

Tıbbi Erişim İçin Rehber Zorunluluğu

Dünyadaki en izole çalışan gruplardan biri olan denizcilerin sağlık hizmetlerine erişiminde yaşadığı zorluklara dikkat çeken ILO, ayrıca gemilerde Uluslararası Denizci ve Balıkçılar İçin Tıbbi Rehber (ICS International Medical Guide) bulundurulmasını öneren yeni hükümleri de onayladı. Mart 2023’te yayımlanan bu rehber, gemi personeline yönelik olarak hazırlanmış olup karadaki profesyoneller için değil, gemideki ilk yardım ve tıbbi bakım sorumlularına hitap ediyor. Rehber, ICS’nin öncülüğünde, ITF ve Uluslararası Deniz Sağlığı Derneği (IMHA) desteğiyle hazırlandı.

Gelecek Planları ve Uyum Süreci

Toplantıda ayrıca, ILO üçlü yapısıyla Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) üye devletleri arasında ortak bir toplantı yapılması için çerçeve kararı da alındı. Bu toplantının amacı, her iki kuruluşun sözleşmelerinde yer alan denizcilerin çalışma ve dinlenme saatlerine dair çakışan hükümleri gözden geçirmek ve mümkünse uyumlaştırmak olacak.

ILO tarafından kabul edilen bu yeni düzenlemelerin, Haziran ayında Cenevre’de gerçekleştirilecek 113. Uluslararası Çalışma Konferansı sırasında resmen onaylanması bekleniyor. Yasal süreçlerin ardından düzenlemelerin Aralık 2027’de yürürlüğe girmesi planlanıyor.

Sözleşmede yapılan değişikliklerin tam metni çevrimiçi olarak erişime açık. Bir sonraki STC toplantısı ise Nisan 2028’de yapılacak.