Cuma günü, Uluslararası Denizcilik Örgütü’nün (IMO) Londra merkezinde gerçekleştirilen 83. Deniz Çevresini Koruma Komitesi (MEPC) toplantısının sonuçları, oylama gerekliliği ve çekimser oy sayısıyla dikkat çekti.
Londra’daki UCL Enerji Enstitüsü’nde baş araştırmacı olan Dr. Nishatabbas Rehmatulla, orta vadeli önlemler konusunda varılan nihai anlaşmayı “zayıf” olarak nitelendirdi. Çünkü bu önlemler, IMO’nun revize edilmiş sera gazı (GHG) stratejisinde yer alan hedeflerle uyumlu bir şekilde denizcilik sektörünün emisyonlarını azaltmıyor. Ancak yine de, fosil yakıtların aşamalı olarak terk edilmesine dair bir mesaj verdiği belirtiliyor.
Söz konusu anlaşma, yakıt standardı olarak değerlendiriliyor. Bu da, kullanılan enerjinin sera gazı yoğunluğuna ilişkin bir zorunluluğu, aynı zamanda fiyatlandırma ve ticaret mekanizmasıyla birlikte getiriyor.
Yeni düzenlemelerde belirtilen iki farklı azaltım senaryosuna uygun şekilde karbondioksit (CO₂), metan (CH₄) ve diazot monoksit (N₂O) gibi sera gazlarının yoğunluğunu azaltmayan gemiler, emisyon açığına sahip olarak değerlendirilecek.
Bu açığın kapatılması için, “düzeltici birim” adı verilen kredilerin satın alınması gerekecek:
-
Temel hedef senaryosuna (base target trajectory) uyum için, bir ton CO₂ eşdeğeri emisyon başına 380 dolarödeme yapılacak.
-
Doğrudan uyum hedefi (direct compliance target) için ise bu tutar 100 dolar olacak.
Bu fiyatlar yalnızca 2028-2030 dönemi için geçerli olup, sonraki yıllara ilişkin fiyatlandırma daha sonra belirlenecek.
Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO), 2027’de yürürlüğe girmesi planlanan yeni net sıfır çerçevesini, tüm bir endüstri sektörü genelinde zorunlu emisyon sınırları ve sera gazı fiyatlandırmasını birleştiren dünyadaki ilk sistem olarak niteleyerek büyük bir adım olarak duyurdu.
IMO Genel Sekreteri Arsenio Dominguez, “MARPOL Ek VI’da net sıfır çerçevenin zorunlu hale getirilmesini öngören taslak değişikliklerin onaylanması, iklim değişikliğiyle mücadelede, denizciliğin modernizasyonunda ve IMO’nun verdiği taahhütleri yerine getirme konusundaki kararlılığını gösteren önemli bir adımdır.” dedi.
Ancak geçtiğimiz haftaki MEPC toplantısında birçok ülke, küresel karbon vergisi uygulanması için baskı yaparken, bu öneri kabul görmedi. Zirvedeki tartışmalar o kadar büyüktü ki, ABD delegasyonu toplantıya bile katılmadı. Ortaya çıkan uzlaşma taslağı ise oylamaya sunulmak zorunda kaldı — ki bu, IMO’da son derece nadir yaşanan bir durumdur.
🗳️ Oylama Sonucu:
-
63 ülke kabul
-
16 ülke ret
-
25 ülke çekimser
💸 Gelir Yetersizliği Tartışması
UCL Enerji Enstitüsü, önerilen politikaların yıllık yaklaşık 11-12 milyar dolar gelir sağlayacağını, fakat bu tutarın sıfır veya sıfıra yakın emisyonlu yakıtların erken benimsenmesini desteklemek ve adil bir geçiş süreci için yetersiz kaldığını açıkladı.
Kuruma göre:
“Bu gelir açığı, iki önemli hedef (temiz yakıt geçişi ve adil dönüşüm) arasında rekabet yaratabilir. Bu da her iki hedefin de başarıyla gerçekleştirilememesi riskini artırır.”
🌍 Eleştiriler Yükseldi
Vanuatu’nun İklim Değişikliği Bakanı Ralph Regenvanu, anlaşmanın iklim hedeflerinden saptığını sert sözlerle eleştirdi:
“1.5°C hedefini kimlerin terk ettiğini açıkça görelim. Suudi Arabistan, ABD ve fosil yakıt müttefikleri rakamları kabul edilemez seviyelere çekti ve her adımda ilerlemeyi engelledi. Bu ülkeler, deniz taşımacılığını 1.5°C yoluna sokacak önlemleri desteklemedi. Ayrıca, iklim krizinin etkileriyle mücadele eden bizler için güvenilir bir finansman kaynağı oluşturacak öneriyi de reddettiler.”
Belçika Armatörler Birliği Genel Müdürü Wilfried Lemmens ise, küresel karbon vergisi çıkmamasına tepki göstererek şunları söyledi:
“Küresel bir vergi, denizcilik sektörünün iklim hedeflerine ulaşması için en basit ve en etkili yol olurdu. Bunun başarısız olması üzücü.”
⚖️ Umutlu Yaklaşanlar da Var
Uluslararası Denizcilik Odası’nın (ICS) Genel Sekreteri Guy Platten, yine de olumlu bir yaklaşım sergiledi:
“Bugün, umarım sektörümüz için tarihî bir an olarak hatırlanacak. Eğer resmi olarak kabul edilirse, denizcilik küresel karbon fiyatlandırmasına sahip ilk sektör olacak.”
Yine de anlaşmanın mükemmel olmadığını kabul eden Platten, bu adımın enerji yatırımcıları için belirsizliği azaltabileceğini ve uzun vadeli yatırımların önünü açabileceğini söyledi.
🔍 Bağımsız Uzman Görüşü
Carbon Market Watch’tan ulaşımda karbon azaltımı uzmanı Bastien Bonnet-Cantalloube, ise çok daha eleştireldi:
“Ulaşılan uzlaşma, denizcilik sektörünü bekleyen zorluklara cevap verecek düzeyde değil. Ne yeterince emisyon azaltımı var, ne fiyatlandırma yeterli, ne de gelirler... Bu sorunu görmezden gelerek yok sayamazsınız. IMO, diğer sektörler için örnek oluşturma fırsatını kaçırdı. Hükümetlerin, denizciliğin adil ve iddialı bir karbon dönüşüm yoluna girmesi için daha çok çalışması gerekiyor. Bu zayıf anlaşmayı telafi etmek için daha iddialı bölgesel ve sektörel adımlar şart.”
Yorumlar
Kalan Karakter: