IMPA: Kılavuz Kaptanlar Neden Düşüş Durdurucu Kullanmak İstemiyor?

Uluslararası Kılavuz Kaptanlar Birliği (IMPA), yüksekten çalışma sahalarında kullanılan düşüş durdurucu (fall arrester/inertial reel) cihazlarının kılavuz kaptanlar tarafından neden tercih edilmediğine dair ayrıntılı bir değerlendirme metni yayımladı. İnşaat sektöründe sıkça rastlanan bu tip emniyet ekipmanlarının, denizde kılavuz kaptan transferi gibi son derece dinamik ortamlarda ek risklere yol açabileceğini belirten IMPA, söz konusu sistemlerin gemi operasyonlarında güvenlik kaygılarını artırabileceğini vurguluyor.

Düşüş Durdurucu Sistemlerinin Temel İşleyişi
Düşüş durdurucular, birçok kişinin araba emniyet kemerlerinden bildiği “eylemsizlik makaraları” prensibiyle çalışır. Normal şartlarda kayış veya halat yavaşça çekildiğinde makarada serbest dönüş olur; ani ve hızlı bir çekişte ise makara kilitlenerek düşüşü önlemeye çalışır. IMPA ise inşaat sektöründeki kazaların hâlâ yüksek seviyelerde seyrettiğine dikkat çekerek, çok daha hareketli bir ortama sahip denizcilikte bu sistemin beklenmedik tehlikeleri beraberinde getirebileceğini ifade ediyor.

Kılavuz Kaptan Transferindeki Dinamik Koşullar
IMPA’ya göre, kılavuz kaptanların gemiye binişi veya gemiden ayrılışı sırasında yaşanan ortam, oldukça öngörülemez dalga hareketleri ve gemi manevraları içeriyor. Gemiyle kılavuz kaptan teknesi farklı hız ve açılarda yükselip alçalabildiğinden, kılavuz kaptanın emniyet kemerini bağladığı nokta – genellikle gemi bordası ya da kılavuz kaptan merdiveninin yakınları – sabit olmadığı için durdurucu sistem ani kilitlenmelere neden olabiliyor. Örneğin, kılavuz kaptan botunun bir dalgayla ansızın alçaldığı anda sistemin kilitlenmesi, kaptanı yukarı doğru tehlikeli bir çekme kuvvetine maruz bırakabiliyor.

Binme ve Ayrılma Sorunu
Kılavuz kaptan, gemiye tırmanırken veya gemiden inerken çoğu zaman kılavuz kaptan merdiveninden kılavuz kaptan botuna hızlı ve kontrollü bir hamleyle geçiş yapar. Bu geçiş sürecinde hareketin büyük kısmı planlıdır ve dalga durumuna göre zamanlanır. Bir düşüş durdurucuya bağlı olmak, planlı sıçramaları veya adım atma hareketlerini “düşüş” olarak algılayabileceğinden, kılavuz kaptanın beklenmedik şekilde geri çekilmesine veya savrulmasına yol açabilir. Ayrıca bu sistemin gemide uygun bir noktaya sabitlenmesi gerekir; ancak denizcilik ortamında gemilerin hepsi güvenilir sabitleme noktalarına sahip değildir. Düzgün bakım görmemiş ya da standart dışı koşullara sahip gemilerde bu durum ek emniyet sorunlarına kapı aralar.

Teknik ve Mevzuatsal Kaygılar
IMPA, 2012 yılında SOLAS Bölüm V kapsamındaki düzenlemelerin mekanik kılavuz kaptan vinçlerini yasakladığını hatırlatıyor. Gerekçe olarak, bu tür mekanik sistemlerin çalışma güvenilirliğinin düşük olması gösterilmişti. Düşüş durdurucu sistemler ise farklı bir tasarıma sahip olsa da benzer şekilde bakım, sertifikasyon ve doğru kullanım sorunlarıyla karşı karşıya. Ayrıca IMPA, bu ekipmanların genellikle gemi tarafından sağlanacağına ve mürettebatın sorumluluğunda olacağına dikkat çekiyor. Gemilerde basit kılavuz kaptan merdiveninin bile doğru muhafaza edilmediği örnekler göz önüne alındığında, daha karmaşık bir sistemin de aynı ihmal ve yanlış kullanım riskiyle karşı karşıya kalabileceği vurgulanıyor.

Sahadaki Zorluklar ve Deneyimler
Kılavuz kaptanlar, pratikte sık sık standart dışı koşullarla karşılaştıklarını belirtiyor. Bazı gemilerde kılavuz kaptan merdiveni ventilatörlere, manifold sistemlerine veya uygunsuz noktalara bağlanabiliyor; bu da mevcut emniyet kurallarının göz ardı edildiği anlamına geliyor. Düşüş durdurucu takviyesi eklenmiş olsa dahi, kritik anlarda yanlış yerleştirilen bağlantı noktalarının ciddi kazalara yol açması ihtimali yüksek. IMPA’ya göre, bir kazayı önleme amacıyla eklenen her mekanik unsur, bakımı ve denetimi yeterince yapılmazsa yeni risklerin kaynağına dönüşebilir.

Sonuç ve Öneriler
IMPA’nın kanaatine göre, düşüş durdurucular teoride yüksekte çalışanlar için faydalı olsa da, denizcilikte kılavuz kaptan transferinin son derece değişken ve öngörülemez ortamı nedeniyle bu cihazların beklenen emniyet avantajlarını sağlayamayacağı belirtiliyor. Gemi ve kılavuz kaptan botu arasındaki geçiş anlarında ani kilitlenmeler, kılavuz kaptanı “düşmeden” korumaktan ziyade tehlikeli bir salınıma veya sarsıntıya maruz bırakabiliyor. IMPA, en etkili çözümün mevcut kılavuz kaptan merdiveni standartlarını titizlikle uygulamaktan, gemi mürettebatıyla koordineli çalışmaktan ve kılavuz kaptan botunun deneyimli personel tarafından yönetilmesinden geçtiğinin altını çiziyor.

Düşüş durdurucu cihazların deniz sektörüne entegrasyonu konusunda bazı çevreler teknolojik çözümlere daha fazla ağırlık verilmesini savunsa da IMPA, bu alanda “yalın ve iyi uygulanmış kuralların” çoğu zaman karmaşık sistemlerden daha fazla emniyet sağladığını ifade ediyor. Sonuç olarak, Uluslararası Kılavuz Kaptanlar Birliği, kılavuz kaptanların çalışma koşullarını göz önünde bulundurarak, düşüş durdurucuların mevcut haliyle denizde öngörülenin aksine bir risk faktörü oluşturabileceğine işaret ediyor. Bu açıklama, endüstride kılavuz kaptanların emniyetini artırma yönündeki tartışmaları yeniden alevlendireceğe benziyor.