MARMARA’NIN ÜÇ GÜLÜ TRAK, SUS VE MARAKAZ
1938 yılına kadar Denizyolları İşletmemizin ihtiyacı olan tüm gemiler 2. el olarak satın alınmıştır. Cumhuriyet’in ilanı ile büyük bir atılım içerisine giren Türkiye ihtiyacı olan gemileri kullanacağı hatların ihtiyacına göre. Almanya Kiel’elde Fried Krup firmasına üç adet gemi inşa ettirmek için bir anlaşma imzaladı bu gemilere Trak, Sus, ve Marakas isimleri verilmiştir. 75 metre boyunda 11 metre eninde saatte 19 mil hız yapabilen 1414 Grostonluk teknelerdir.
Bu gemilerden ilk önce Trak gelmiştir. 1938 Mayıs’ında kardeşlerinden Sus Ağustos 1938 Marakas ise Kasım 1938 tarihinde Denizyolları İşletmesi bünyesine katılmışlardır
Trak vapuru 01 Mayıs 1938 tarihinde inşa edildiği Kiel’den hareket ederek 18 Mayıs 1938 tarihinde İstanbul’a gelmiştir. 21 Mayıs 1938 tarihinde ise üst düzey bürokratlar ile İstanbul’un ileri gelenlerden oluşan yolcularla Mudanya’ya ilk seferini yapmıştır. ilk seferi ile ilgili olarak Merhum Gazeteci Celal Ergun'un "Güzel Trak'ın İlk Seferi" başlıklı yazısında o seferi söyle anlatmaktadır. şöyle anlatılıyordu: ' "Aylardan beri bütün Marmara mıntıkası halkının beklediği Trak nihayet geçen hafta geldi.
 |
Kaptan Nedim Cemşid |
Dörtte üçü denizle çevrilmiş Türkiye Cumhuriyeti halkı için bundan daha mes'ut bir hadise olamaz. Çünkü ecdadı denizci olan bir milletin elbette deniz filolarına muhabbet ve sevgisi aşikârdır. Misal mi istiyorsunuz?.. Sabahları Kadıköy'den gelirken vapur daha köprüye yanaşmadan halkın hücum edercesine Trak'ın bulunduğu tarafa koşması ve herkesin yüzünde sevinç âsarının görülmesi yetişmezse, Pazar günü Galata'dan kalkarken binlerce halkın yaşa nidaları ve alkışları zannedersem Türk milletinin denizciliğe olan merbutiyyetini [bağlılığını] ispat eder. Türk denizcidir. Evet! Geçenlerde limanlarımızdan birine giden donanmamızı gezmek için gelen halkın hepsini alamıyan kumandana ağlıyarak yalvaran, Yavuzu görmek için donanma ianesi [para yardımı] olarak 300 lira vermeyi kabul eden ve yine Yavuz'un dağıttığı rozetlere iane vermek isteyen ve sonra da uğradığı her limanda, merkezden ta şehrin ortalarına kadar takı zaferler, halılar seren millet donanmayı, denizi ve vapuru seviyor demektir. O bunun hakkıdır da... İlk seferi için Galata limanından yola çıkmıştır Trak gemisi... Mudanya'ya yapılacak bu ilk seferin yolcuları arasında Denizbank Genel Müdürü Yusuf Ziya Öniş, Amiral Şükrü Okan, Deniz Ticaret Müdürü Müfit Necdet ile üniversite dekanları, hocalar, bürokratlar, diplomatlar ve onların eşleri de vardır."22 Mayıs pazar günü program mucibince saat 8,45 geçe İstiklâl marşı ile rıhtımda biriken binlerce halkın alkışları arasında hareket ettik. Bizim hareketimizle beraber limanda bulunan bütün vapurlar Türk Deniz Ticaret filosunun bu ilk yeni ve gelin kadar zarif ve süslü gemisini düdük çalarak selâmlıyorlardı. Hareketimizle limandan çıkışımız pek ani oldu. Şöyle bir gemiyi gezdim; her köşede bir neş'e, her salonda bir canlılık, kimi makine dairesini geziyor, kimi sür'atini tetkik ediyor, kimisi güverteye çıkmış denizin mavi köpüklerine bakıyor. Bir ara bu geminin bahtiyar süvarisi Kenan Özeş’le karşılaştım. Dünya gemilerinin en genci Trak hakkında bazı malûmat istedim. Bütün denizcilere has nezaketle ricamı kabul ederek anlattılar. Vapur en son teknik icaplara göre yapılmıştır; sür'ati saatte 19 mildir. Makinasının devir sür'ati 250 dir. Makine 18 mille çalıştığı zaman 3600 ve 19 mille çalıştığı zaman da 4000 beygir kuvvetindedir. Makine türbin ve kazanın tazyiki 15 atmosferdir. Yani 350 libre tazyik demektir. Dümen çok iyi oturtulduğu için geminin manevra kabiliyeti de o nispette kolaydır. Kazana gelince su boruludur. Başka gemilerin hazırlanması arasında çok fark vardır. Meselâ bizim gemi yarım saatte sefere hazır bir vaziyete gelebilir. Halbuki diğer gemiler 12 saatte ancak hazırlanabilirler. Vapurun telefon merkezi, telsiz tertibatı, yangın ihbar cihazları, otomatik iskandil âleti, sahille mesafeyi ölçen âlet vardır ki bu âlet sisli havalarda çok işe yarar. Bundan başka geminin en mühim ihtiyacı olan hava ve sıcak, soğuk su tertibatı vardır." Süvari Kenan Özeş’e teşekkür ederek ayrıldım. Deniz çarşaf gibi, 18 mille seyreden vapurumuzun arkada bıraktığı köpüklere bakıyorum. Denizyolları'nın son Mudanya seferini yapan emektar Ülgen vapuruna yetişiyoruz ve her iki tarafın mütekabil selâmları arasında uzaklaşıyoruz. Bir aralık Denizbank Umum Müdürü Yusuf Ziya Öniş'in vapuru dolaştığı ve bütün davetlilerin ayrı ayrı hatırını sorarak ellerini sıktığını gördüm. Arkadan bir arkadaş sesleniyor: Armutlu göründü. Hakikaten soluma bakıyorum memleketimizin bu şirin ve yemyeşil ağaçlıklı köyü nazarlarla ne kadar hoş görünüyor. Biraz sonra Mudanya iskelesi ve kalabalık bir halk kitlesi... Mudanya iskelesi bu özel gün için bayraklar ve defne dalları ile donatılmıştı. Otomobil ve otobüslerle gelen Bursalılar iskelede gemileri Trak'ı beklemekteydi... Trak ile gelen konuklar otobüs ile Bursa'ya geçtiler, İstanbul’dan Mudanya'ya iki saatte gelen Trak yolcuları, 36 kilometrelik yolu bir saate yakın bir sürede aldılar böylece. Çelikpalas'da konakladıktan sonra Bursa'da Yeşil Camii'i, Sümerbank Merinos Fabrikası'nı ziyaret ettiler. Ve akşam saatlerinde tekrar İstanbul'a döndüler.” Trak vapurunun filoya katılışı muhteşem olmuştu filodan ayrılışı ise bir o kadar acı ve hüzünlü olmuştur. 18 Ocak 1944 tarihinde Bandırma’dan Gelibolu’ya Asker götürmüştü. Akşama doğru İstanbul’a dönmek için hareket eden gemi yolda aldığı bir telsiz emri ile tekrar Bandırma’ya rotasını çevirir hava hızla kötüleşir gece yarısına doğru görüş mesafesi sıfıra yakındır. Bu şartlar altında gemi fazla gidemez. Saat 23,55’te (Aya Andrea kayalıklarına) Fener Adası kayalıklarına bindirir. Trak 18 Ocağı 19 Ocağa bağlayan 1944 gecesinde ilk imdat sinyalini Trak kayalıklara bindirmiş 5–10 dakikada su alan Trak yan yatmış batma tehlikesi arz etmiştir. Bunun üzerine Suvari Mahmut Nedim Cemşit Gemiyi terk emri verip kayalıklara çıkılmasını istemiştir. Artık facia başlamıştır. İstanbul’dan Alemdar Sus Bandırma’dan Çanakkale vapurları kaza yerine yollansa da havanın kar yağışlı fırtınalı ve karanlık oluşu personelin kurtarılmasını engellemiştir. Gemiyi terk sırasında veya kayalıklara tırmandıktan sonra soğuktan ölen personel çok kayıp vermiştir. Kazazedelerin ilk kurtarılışı fenerdeki bekçinin ve kardeşi Sus vapurunun sandallarının ulaşmasıyla başlamış kurtarılan kazazedeler Sus’a alınmışlardır
| 19 OCAK 1944 GÜNÜ BATAN TRAK GEMİSİNİN HAYATINI KAYBEDENLER | |||||
S.No | Görevi | Sicil No | Adı ve Soyadı | Durumu | |
1 | Kaptan | 557 | Nedim CEMŞİT | Bandırma'da Defnedilmiştir | |
2 | 2.Kaptan | 1851 | Arif TURAN | Bandırma'da Defnedilmiştir | |
3 | Baş Makinist | 706 | Sabri DENGİZ | Bandırma'da Defnedilmiştir. | |
4 | 3.Makinist | 790 | Osman DALGAKIRAN | Bandırma'da Defnedilmiştir | |
5 | Gemici | 3171 | OsmanYETKİNER | Bandırma'da Defnedilmiştir. | |
6 | Yağcı | 391 | Ali Alaca | Bandırma'da Defnedilmiştir. | |
7 | Yağcı | 2609 | Rüştü ARMAĞAN | Bandırma'da Defnedilmiştir. | |
8 | Ateşci | 1040 | Vahap Sarı | Bandırma'da Defnedilmiştir. | |
9 | Ateşci | 2943 | Mevlüt ESER | Bandırma'da Defnedilmiştir. | |
10 | Ateşci | 2300 | Kerim DİNÇ | Bandırma'da Defnedilmiştir. | |
11 | Kömürcü | 2674 | Mustafa BİLEN | Bandırma'da Defnedilmiştir. | |
12 | Kömürcü | 2574 | Celal ABACI | Bandırma'da Defnedilmiştir. | |
13 | Telsiz Memuru | 1511 | Muzaffer EROL | Bandırma'da Defnedilmiştir | |
14 |
YAZARIN DİĞER YAZILARI
03-05-2025
TÜRKİYE CUMHURİYETİ TAHLİSİYE İDARESİ 1933 TAHLİSİYE İDARESİ KURULUŞ TARİHÇESİ I.Cİ BÖLÜM
KÖŞE YAZARLARI
| ||||
Yorumlar 1
Kalan Karakter:
Bandırma eski mezarlığında yerleri bakımsızlıktan kaybolmak uzere.Allah rahmet eylesin asker almaya geliyirdu battığı yerdeki kayalıklsr Trak kayalıkları ilarak biluniyor.Cok yakından gördüm bıçak sırtı gibiydi.
Kalan Karakter: 1000