Lityum-iyon piller son yıllarda başta araba taşıyıcıları ve konteyner gemileri olmak üzere birçok gemiye zarar veriyor. Bununla birlikte, tek bir el radyosuna güç sağlayan küçük piller bile milyonlarca dolarlık hasara neden olabilir. 

S-Trust-780x470

ABD'deki Ulusal Ulaşım Güvenliği Kurulu (NTSB), 12 ay önce ham petrol tankeri S-Trust'un köprüsünde (resimde görülen) çıkan yangına ilişkin raporunu yayınladı. Müfettişler, yangının olası nedeninin, UHF el telsizinin lityum iyon pilindeki hücrelerden birinin termal kaçağı olduğunu belirledi.

S-Trust, mürettebatın gemi operasyonları sırasında iletişim kurmak için kullanması için 20 adet ultra yüksek frekanslı (UHF) el telsizi taşıyordu. Köprüye atanan iki telsiz, lityum iyon pil kullanan Motorola DP4400e radyo (resimde) ve nikel metal hidrit pil kullanan Motorola GP328 radyoydu.

Müfettişler iletişim masasında biri nikel-metal hidrit ve ikisi lityum-iyon olmak üzere üç pilin kalıntılarını buldular. Tek nikel-metal hidrit pil sağlamdı; Şarj cihazlarının kalıntıları arasında lityum iyon pillerden biri sağlam bulundu. Araştırmacılar yalnızca ikinci lityum iyon pilin bileşenlerini buldu. 

Lityum-iyon pil hücresi patlamalarına genellikle termal kaçak neden olur. Kaza anında video yayınında yakalanan ilk turuncu ışık ve duman bulutu, muhtemelen eksik lityum iyon hücrelerinden birinin termal kaçak nedeniyle patlamasının sonucuydu.

S-Trust2-2048x1079

Yangın genişledikçe, kapalı devre videoda ikinci bir flaş kaydedildi, ardından alevli bir nesnenin yangından fırladığı ve yanmaya devam ettiği köprünün güvertesine indiği görüldü. Bu büyük olasılıkla aynı pildeki diğer eksik lityum iyon hücresiydi. Videoya dayanarak araştırmacılar, ikinci kayıp lityum iyon hücresinin de bir termal kaçak yaşadığını belirledi; bu, büyük ihtimalle ilk pil hücresi termal kaçağı tarafından başlatılan yangının ısısından kaynaklanıyordu.

13 İlde 32 Denizcilik Sörvey Mühendisi (DSM) Alımı! 13 İlde 32 Denizcilik Sörvey Mühendisi (DSM) Alımı!

Geminin terminale yanaşması ve kargo operasyonlarının başlamasının ardından köprü nöbeti sona erdi, dolayısıyla yangının başladığı sırada köprüde kimse yoktu. Mürettebat üyelerinin gemide olası bir yangına dair sahip oldukları ilk gösterge, kaptanın ofisindeki monitöre giden kapalı devre kamera beslemesinin kaybolmasıydı.

NTSB'ye göre ekipler, üreticilerin lityum iyon pillerin bakımına ilişkin talimatlarını izleyerek termal kaçakların ve bunun sonucunda ortaya çıkan yangınların önlenmesine yardımcı olabilir; hasarlı pillerin uygun şekilde imha edilmesi; denetimsiz şarjdan kaçınmak; pilleri ve şarj cihazlarını ısı kaynaklarından ve yanıcı malzemelerden uzak tutmak.

Ayrıca NTSB, şirketlere lityum iyon pillerin ve lityum iyon pilleri kullanan cihazların Underwriters Laboratory veya başka bir tanınmış kuruluş tarafından onaylanmasını sağlamaları gerektiğini tavsiye ediyor.

Lityum iyon bataryada yangın çıkması durumunda ekipler yangını su, köpük, CO2 veya diğer kuru kimyasal veya toz maddelerle söndürmeye çalışabilir. Ancak akü yangını söndürülemiyorsa, personel paketin kontrollü bir şekilde yanmasına izin vermeye çalışmalı; Buna, termal kaçak yaşayabilecek yakındaki hücrelerin izlenmesi ve alev alabilecek diğer yanıcı maddelerin söndürülmesi de dahildir.

Gemilerde lityum iyon pil taşımanın tehlikeleri, yangın ve patlamayı 2017'den 2021'e kadar deniz sigortası kayıplarının bir numaralı nedeni olarak sıralayan Allianz Global Kurumsal ve Özel raporunda vurgulandı. Kasım 2022'de yayınlanan araştırma, doğru şekilde depolanmayan, taşınmayan veya taşınamayan lityum iyon pillerin neden olduğu artan yangın tehlikesini de ortaya çıkardı.

Editör: Nermin İstikbal