Korsanların Somali açıklarındaki denizlere döneceğinden korkuluyor
Aralık ayındaki cüretkar saldırı, bir zamanlar Doğu Afrika açıklarında küresel gemi taşımacılığını terörize eden korsanlığın rahatsız edici işaretlerini taşıyordu: bir kargo gemisi kaçırıldı, mürettebatı Somali'ye götürüldü ve ortadan kayboldu.
Yabancı geminin başarılı bir şekilde ele geçirilmesi, Somalili korsanların 2017'den bu yana ilk kez ele geçirmesiydi ve bu, Afrika Boynuzu çevresindeki silahlı deniz saldırılarında yıllardır görülmemiş bir artışın ardından gerçekleşti. Analistler, Somali korsanlığının, 2011'de görülen tehdidin yakınında bile olmadığı konusunda uyarıyor. Dünyanın dört bir yanındaki donanmalar, belayı yenmek ve denizde düzeni sağlamak için savaş gemilerini konuşlandırmak zorunda kaldı.
Ancak korsan faaliyetlerindeki bu son artış, Yemen açıklarındaki önemli ticaret koridorlarının kuşatma altına alındığı bir dönemde deniz güvenliği ve gemi taşımacılığına ilişkin endişeleri daha da artırdı.
Korsanlığı izleyen Birleşik Krallık Deniz Ticaret Operasyonları, Aralık ortasından bu yana Somali kıyılarında, makineli tüfekler ve roketatarlarla silahlanmış mürettebatın yaklaşmasından başarılı kaçırma olaylarına kadar altı olay kaydetti.Bir Fransız deniz güvenlik kurumu olan MICA Merkezi, şunları kaydetti: " 2023 tarihli bir raporda Somali açıklarında korsanlığın yeniden canlanabileceği belirtiliyor. O yıl içinde dokuz saldırı kaydedildi ve bu sayı "yeni" olarak tanımlandı.
Bu olayların çoğu Somali korsanlığının tarihi merkezi olan Puntland açıklarında meydana geldi. Kuzey eyaleti Afrika Boynuzu'nu çevreliyor ve Aden Körfezi ile Hint Okyanusu'nda uzun kıyı şeridine sahip.
MICA Merkezi Komutanı Eric Jaslin, artışın, Yemen merkezli Husi isyancıların Gazze'de İsrail ile Hamas arasındaki savaşa misilleme olarak İsrail'e giden tekneleri hedef almaya başlamasıyla "neredeyse aynı anda" meydana geldiğini söyledi.
Hint Okyanusu'nda seyreden geleneksel ahşap balıkçı teknelerine atıfta bulunarak, "Neredeyse aynı sıralarda, Puntland kıyısı açıklarında Arap yelkenlilerine karşı korsanlık olgusunu gözlemlemeye başladık" dedi.
'Avlanma yeri'
Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü'nden (ISS) araştırmacı Timothy Walker, geçen yıl yaşanan bir dizi Arap yelkenlisi kaçırma olayının, Somali'nin hareketsiz mürettebatının denizdeki saldırılar için "yeniden donatılma" olasılığını artırdığını söyledi.
Somalili korsanlar geleneksel olarak, daha büyük gemileri hedef alabilecekleri daha uzak mesafelere yelken açabilen bir "ana gemi"yi (motorlu bir Arap yelkenlisi veya balıkçı trolü) ele geçirmeye çalışıyorlardı.
Walker, Husi saldırılarından bu yana birçok kargo gemisinin Kızıldeniz'e ilerleyip ilerlemeyeceğine dair talimatları beklemek için denizde yüzlerce kilometre yavaşladığını kaydetti.
"Bu bir avlanma alanı yaratıyor" dedi.
Analistler, bazı yabancı donanmaların Husi saldırılarına yanıt olarak Hint Okyanusu'ndan Kızıldeniz'e taşınması nedeniyle bu gemilerin özellikle savunmasız hale geldiğini söylüyor.
Somali'deki yerel koşullar da korsanların yeniden bir araya gelmesine olanak tanıyor.
Uluslararası Kriz Grubu araştırmacısı Omar Mahmood, Puntland'da Aralık ve Ocak aylarında yapılan eyalet seçimlerinin bazı kıyı güvenliği pozisyonlarının boşaltılması anlamına geldiğini söyledi.
AFP'ye verdiği demeçte, "Karadaki ve denizdeki bu iki neden, her zaman orada olan bu suç ağları için bir fırsat sağladı."
Puntland Deniz Polisi Gücü, AFP'nin yorum taleplerine yanıt vermedi.
Balıkçılık davaları
Puntland'ın doğu kıyısında geleneksel bir korsan kalesi olan Eyl'de yerel halk, Güneydoğu Asya, İran ve Avrupa'dan gelen balıkçı trollerinin Somali açıklarındaki denizleri yağmalamasının kıyı toplumlarında öfkeye yol açtığını söylüyor.
Eyl'in yaşlılarından Ahmed Abdi Nuh, "Korsanların yeniden ortaya çıkmasının nedeni, kıyıdaki yaygın yasa dışı balıkçılıktır" dedi.
Uzmanlar, bu saldırıların küresel tanımlara göre hâlâ korsanlık teşkil edebileceğini ve defalarca su yüzüne çıktığını söylüyor.
Walker, "Geçmişte yakalanan korsanların gerekçesi, bir tür Robin Hood argümanıydı; onların aslında yasadışı balıkçılığı engelledikleri yönündeydi" dedi.
Bu yılın 29 Ocak ile 2 Şubat tarihleri arasında, Hindistan ve Seyşeller donanmaları tarafından, bazen kıyıdan 800 deniz milinden (1.500 kilometre) fazla uzakta kaçırılan dört balıkçı teknesi serbest bırakıldı.
Danimarka deniz istihbaratı ve güvenlik şirketi Risk Intelligence'ın CEO'su Hans Tino Hansen, "Somali'den uzaklaştıkça balıkçılık senaryosuyla bağlantı olasılığı azalıyor" dedi.
Caydırıcılık
Analistler, Somali korsanlığının kötü günlerinin geri döndüğüne dair korkuları önemsemiyor ve yabancı donanmaların varlığının, bir zamanlar denizde ahlaksız suçları caydırdığını vurguladı.
Korsanlık saldırılarının toplam sayısı, Somali'deki iç kaosun ve sahil güvenliğin yokluğunun, korsanların ticari gemileri kaçırmasına ve mürettebatı fidye için alıkoymasına olanak tanıdığı 2011'deki zirve noktasına göre keskin bir düşüş gösterdi.
O zamandan bu yana Japonya, İngiltere ve Brezilya gibi uzak bölgelerden gelen çok uluslu bir deniz kuvveti, Somali çevresindeki devriyelere güç kazandırdı ve bir zamanlar kazançlı olan bu ticareti köreltti.
2000'li yılların başıyla karşılaştırıldığında, donanmalar korsan faaliyetlerini tespit etmek için gelişmiş sistemlere sahip ve ticari gemiler risklerin daha fazla farkında ve güvenlik prosedürlerine daha aşina.
Malta bandıralı dökme yük gemisi MV Ruen'in 14 Aralık'ta kaçırılmasından önce, 2017'den bu yana ve 2012'den önce hiçbir kargo gemisine Somalili korsanlar başarıyla çıkmamıştı.
Mahmood, korsan faaliyetlerinde son dönemde yaşanan artışın "tam teşekküllü bir yeniden canlanmadan ziyade bir alevlenme olma ihtimalinin daha yüksek" olduğunu söyledi.
Eyl'de yerel halk da şüpheliydi.
Eyl'deki balıkçı Ahmed Siyad, "Denizde devriye gezen savaş gemileri var. Aklı başında hiçbir korsanın bu riski göze alacağına inanmıyorum" dedi.
