Bangladeş'in Hurda Gemi İthalatı 20 Yılın En Düşük Seviyesinde, Hindistan Öne Geçebilir
Çevrimiçi gazete The Business Standard'a göre, Bangladeş'in gemi söküm endüstrisi 2024'te son yirmi yılın en kötü performansını sergileyerek sadece 144 hurda gemi ithal etti ve toplamda 9,68 lakh Gross Tonnage (GT) ile 2005'ten bu yana en düşük seviyeye geriledi. Bu düşüş, büyük ölçüde Covid-19 pandemisi ve Rusya-Ukrayna savaşının yarattığı zorluklardan kaynaklandı.
Gerileyen Bir Endüstri
The Business Standard'ın haberine göre, Bangladeş, Chattogram'ın Sitakunda bölgesinde yoğunlaşan faaliyetleriyle genellikle yıllık 2-3 milyon GT eski gemiyi geri dönüştüren küresel bir liderdi. Ancak 2024'te ithalat, 2004'ten bu yana ilk kez 1 milyon GT'nin altına düştü. 2021'de 280 gemi ve 2,73 milyon GT ile zirve yapan sektör, 2022'de 1,14 milyon GT'ye ve 2023'te 1,02 milyon GT'ye geriledi.
Düşüşün Nedenleri
Sektör uzmanları düşüşün arkasında birden fazla neden olduğunu belirtiyor:
- Ekonomik Zorluklar: Pandemi ve savaşın tetiklediği küresel durgunluk nedeniyle dolar krizi yaşandı, yerel talep azaldı ve uluslararası gemi fiyatları yükseldi.
- Politika Gecikmeleri: Bangladeş Merkez Bankası'nın ithalat kısıtlamaları ve gemilerin sökümü için izinlerin verilmesindeki gecikmeler sektörü olumsuz etkiledi.
- Yeşil Dönüşüm Uyumu: 2025 Temmuz’una kadar zorunlu hale gelen çevre dostu dönüşüm standartlarına uyum sağlamak için birçok tersane kapandı.
Bangladeş Gemi Söküm ve Geri Dönüşüm Derneği (BSBRA) Başkan Yardımcısı Zahirul Islam Rinku, 2022’de dolar krizinin ve 2023’te eski gemi fiyatlarındaki artışın ithalatı sınırladığını söyledi. 2024'te ise Bangladeş'teki çelik talebindeki düşüşün geri dönüşüm faaliyetlerini daha da caydırdığını belirtti. “Hurda çelik fiyatları ton başına 65.000 Taka'dan 55.000 Taka'ya düştü ve bu durum gemi sökümcülerinin ciddi zararlar yaşamasına neden oldu,” diye ekledi.
Ayrıca, kesim izinlerindeki gecikmeler girişimcilerin faiz maliyetlerini artırdı. Rinku, bu gecikmelerin işletmelerin maliyetine fazladan 2-3 crore Taka yük getirdiğini ve gemi ithalatını daha riskli hale getirdiğini belirtti.
Hindistan Arayı Kapatıyor
Bangladeş mücadele ederken, Hindistan gemi söküm kapasitesini artırmaya odaklanıyor. The Business Standard'a göre, Hindistan 2024'te 2,3-2,6 milyon GT’yi geri dönüştürmeyi hedefliyor ve 2025’te bu kapasiteyi 3,8-4,2 milyon GT’ye çıkarmayı planlıyor. Alang sahilindeki 120 yeşil sertifikalı tersane, uluslararası fonlarla desteklenen çevre standartlarına uygun çalışmalarıyla Hindistan’ı öne çıkarıyor.
Bangladeş, son on yılda sadece beş yeşil tersane geliştirebildi. Bangladeş Deniz Subayları Derneği Başkanı Kaptan Anam Chowdhury, Hong Kong Sözleşmesi’ni 2023’te onaylayan Bangladeş’te, 2025 Temmuz’undan itibaren yalnızca yeşil sertifikalı tersanelerin faaliyet gösterebileceğini belirtti. “Hükümet bu sektöre mali destek sağlamazsa, Bangladeş’in 90.000 crore Taka'yı döndüren bu sektörü kapanma riskiyle karşı karşıya kalacak,” uyarısında bulundu.
Finansal Mücadeleler
BSBRA Başkanı Abu Taher, 2020’de kayıtlı 120 tersaneden 60’ının faaliyet gösterdiğini, ancak son dört yılda 35’inin finansal sıkıntılar nedeniyle kapandığını açıkladı. Taher, “Küresel piyasada gemi fiyatları yüksek, ancak yerel hurda çelik fiyatları düşük. Bu fark işletme maliyetlerini ve banka faizlerini karşılamayı zorlaştırıyor,” dedi.
Hükümete Çağrı
Sektör liderleri ve çalışanlar, hükümeti sektörü desteklemek için harekete geçmeye çağırdı. Gemi Söküm İşçileri Sendika Forumu Koordinatörü Tapan Datta, yaklaşık 20.000 işçinin doğrudan sektörde çalıştığını ve hükümetin bu sektörden yılda 1.200-1.400 crore Taka gelir elde ettiğini belirtti. Datta, “Hükümet bu gelirin sadece %10’unu sektörün gelişimine ayırsa birçok sorun çözülebilir,” dedi.
Datta ve diğer sektör liderleri, Bangladeş’in küresel pazardaki konumunu koruması için daha fazla finansal yardım ve politika reformu talep etti.
