Husi saldırılarından kaynaklanan Kızıldeniz krizi, nakliye maliyetinin %170 artmasıyla dünya ticaretini vurdu
El Pais'ten Cristina Galindo'nun haberine göre, Yemenli Husi isyancıların Kızıldeniz üzerinden Süveyş Kanalı'na giden ticari gemilere yönelik saldırıları, Kovid-19 salgınından bu yana dünya ticaretinde yaşanan en büyük aksaklıklardan birine neden oluyor. Aralarında Danimarka devi Maersk'in de bulunduğu en az 18 nakliye şirketi, Asya ile Avrupa arasındaki yolculukları önemli ölçüde daha uzun ve daha pahalı hale getiren bir alternatif olan stratejik Aden Körfezi'nden geçmekten kaçınmak için gemilerini Güney Afrika çevresine yeniden yönlendirdi. Navlun fiyatları üzerindeki etki astronomik oldu: İsyancı milislerin Gazze'deki savaştan dolayı İsrail'i cezalandırmayı amaçladığını iddia ettiği saldırıların Aralık ortasında yoğunlaşmasından bu yana fiyatlar neredeyse üç katına çıktı. Uzmanlar bu etkinin sınırlı olacağından emin olsa da, artan ulaşım maliyetleri dünya ekonomisini daha fazla enflasyonist gerilemeyle tehdit ediyor.
Ulaştırma maliyetlerindeki artış, belirsizlik ve azalmaya başlayan enflasyondaki yükselişin (ve etkilerinin) yarattığı kalıntının damgasını vurduğu küresel ekonomik durum açısından hassas bir zamanda gerçekleşti. Navlun rezervasyon platformu Freightos.com, Bloomberg'in raporuna göre, Asya'dan Kuzey Avrupa'ya 40 metrelik bir konteyner (12 metre uzunluk, 2,3 metre genişlik ve 2,4 metre yükseklik) ile mal taşımanın maliyetinin şu anda 4.000 $ olduğunu ve bu rakamın Aralık ortasına göre %173 arttığını hesaplıyor. Asya'dan Akdeniz'e giden kargolar için fiyat 5.175 dolara çıkıyor ve bazı şirketler Ocak ayı ortasında kalkış yapacak güzergahlarda 6.000 dolara kadar ücret talep ediyor. Asya'dan ABD'ye oranlar %55'ten daha az bir artışla 3.900 dolara yükseldi.
Bu arada, Çin'den ithal edilen malların taşınmasına ilişkin oranları ölçen bir diğer kriter olan Şanghay Konteynerli Navlun Endeksi (SCFI), 15 Aralık'tan bu yana %161 artışla 1.029 dolardan 2.694 dolara yükseldi.
Tüm bu fiyatlar, salgının küresel ticareti etkilemesinden önceki 2019 fiyatlarının kabaca iki katı, ancak hâlâ koronavirüs zirvelerinin oldukça altında. O yılki çöküşün zirvesinde, SCFI endeks fiyatları bugünkü seviyelerin iki katı olan 5.000 doları aştı.
Öyle olsa bile, Orta Doğu'daki mevcut krizin etkisi oldukça büyüktür. Deniz taşımacılığı hatları, dünya ticaretinin %12-15'inin geçtiği, genellikle Ümit Burnu çevresinde bulunan Kızıldeniz'den kaçınmak için rotalarını değiştiriyor. Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) genel sekreteri, "Gemilere yönelik saldırıları ve tabii ki bunun özellikle denizciler üzerindeki etkisini azaltmak için yaklaşık 18 denizcilik şirketi halihazırda gemilerini Güney Afrika çevresinde yeniden yönlendirmeye karar verdi" dedi. Arsenio Dominguez, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde yaptığı konuşmada, kargo gemileri için bu, yolculuklarına ortalama 10 gün eklemek ve daha yüksek yakıt maliyetleri anlamına geliyor. Kriz, Süveyş Kanalı'ndaki ticari trafikte %25'lik bir azalmaya yol açtı.
Bu ticaret yoluna yönelik saldırılar, İsrail'in 7 Ekim'de köktendinci Hamas milislerinin saldırılarının ardından İsrail'in Gazze'yi karadan işgal etmesinden kısa bir süre sonra Kasım gibi erken bir tarihte başladı ve Aralık ayından bu yana yoğunlaştı. Dominguez, "İlk hedef İsrail'e bağlı gemilerdi ancak son olaylarla ilgili aldığımız bilgilere göre şu anda durum böyle görünmüyor" dedi. Kasım ortasından bu yana 23 ticari gemi saldırıya uğradı; Amerika Birleşik Devletleri bölgede devriye gezmek için bir operasyon başlatmış olmasına rağmen en son saldırı geçen hafta sonu Maersk'e yapıldı.
Maersk bu hafta, Alman nakliye şirketi Hapag-Lloyd'un izinden giderek Süveyş Kanalı'ndan geçen rotaları yeniden duraklatacağını duyurdu. Bu arada Fransız CMA-CGM, Asya ile Akdeniz arasındaki rotalarda %100 oranında artış duyurdu. Kargo kapasiteleri ve sefer sıklığı azaldığında şirketler tarifelerini artırıyor, çünkü bu durumda güzergah değişikliği nedeniyle güzergahlar önemli ölçüde uzuyor.
Borsa yükseliyor
Yatırımcılar, ulaşım süresi ve yakıt maliyetleri artsa bile, ücretleri artırarak daha yüksek getiri elde edeceklerine inanıyor. Bu da borsalara yansıdı. Goldman Sachs, geçen ay %30 artış gösteren Maersk hisselerini satın alma tavsiyesini az önce yükseltti. Hapag-Lloyd'un hisseleri aynı dönemde neredeyse %50 oranında arttı.
Kızıldeniz bölgesinde güvenliğin garanti altına alınması oldukça karmaşıktır. Arap Yarımadası ile Afrika Boynuzu arasındaki Kızıldeniz'e ana erişim yolu olan Bab el-Mendeb Boğazı yalnızca 30 kilometre (18,6 mil) uzunluğundadır.
