Geçtiğimiz yıl, 2023'teki rekor seviyeleri geride bırakan mürettebat terk edilme vakaları iki katından fazla artarak endişe verici bir seviyeye ulaştı. Uzmanlar, bu artışı "gölge filo" olarak adlandırılan filonun büyümesine bağlıyor.
IMO Verilerine Göre Şok Edici Artış
Uluslararası Denizcilik Örgütü'nden (IMO) alınan verilere göre, geçen yıl 310 mürettebat terk edilme vakası kaydedildi. Bu sayı, 2023’te kaydedilen 142 vakaya kıyasla %118'lik bir artış anlamına geliyor.
Mürettebatın terk edilmiş gemilerde kaderine terk edilmesi vakaları, 2020'lerden itibaren, önce COVID-19 pandemisi, ardından karanlık filonun büyümesiyle birlikte dramatik bir şekilde arttı. 2024'teki rakam, bir on yıl önce kaydedilen yıllık toplamın neredeyse %2000 üzerinde.
IMO ve ILO’nun Ortak Açıklaması
IMO, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ile birlikte IMO’nun hukuk komitesine sunduğu ortak bildiride, geçen yılki toplamın “alarm verici ve aşırı bir şekilde” önceki tüm yılların rekorlarını aştığını belirtti.
Seafarers Happiness Index'in kurucusu Steven Jones, geçen yıl Splash'a yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“Mürettebat terk edilmesindeki bu artış durdurulmalı. Denizcilik sektörünün iyi işleri, bu istismarın gölgesinde kalıyor. Sahte bayraklar, karanlık filolar ve kaos, sömürü için uygun bir zemin yaratıyor. Bu durum, sektörümüz için bir alarm niteliğinde olmalı ve denizcileri korumak, istismarcıları ise sorumlu tutmak için sistemimizi tamamen yeniden gözden geçirmeliyiz.”
Mürettebat Terk Edilmesi: “Kullan-at Malzeme”
Uluslararası Taşımacılık İşçileri Federasyonu (ITF) müfettiş koordinatörü Steve Trowsdale, denizcilerin genellikle “kullan-at malzeme” olarak muamele gördüğünü belirtti.
Yeni Yönergeler ve Yetersiz Çözüm
Mürettebat terk edilmesiyle ilgili nasıl hareket edileceğine dair yönergeler, 2022'nin sonunda ILO ve IMO’nun ortak üçlü çalışma grubu tarafından kabul edildi. Ancak, geçen iki yıl içinde terk edilme vakalarının artmaya devam etmesi, sorunun ne kadar karmaşık olduğunu gösteriyor.
Yönergelerde Yer Alan Prosedürler
Yönergeler, bir gemi sahibinin mürettebatın geri dönüş masraflarını karşılama, ödenmemiş maaşları ve diğer sözleşme haklarını sağlama ve temel ihtiyaçları, özellikle de sağlık hizmetlerini karşılama yükümlülüklerini yerine getirememesi durumunda alınacak prosedürleri belirtiyor. Bu tür durumlarda, mürettebat terk edilmiş sayılıyor.
Prosedürler, denizci ve gemi sahibi örgütleriyle iş birliği içinde ulusal standart işletim prosedürlerinin (SOP'ler) geliştirilmesini içeriyor. Bu prosedürler, yetkili otoritenin sorumluluklarını ve çeşitli ulusal paydaşların rollerini açıkça tanımlıyor. Bu paydaşlar arasında ilgili ulusal denizci refah kurulları, nakliye ajansları, denizci ve gemi sahibi örgütleri, denizci refah örgütleri, denizci işe alım ve yerleştirme hizmetleri gibi kuruluşlar bulunuyor.
