Uluslararası Kurumlar Denizcilerin Suçlanmasına Karşı Yeni Yönergeler Belirledi
Cenevre, Aralık 2024
Denizci sendikaları, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO), denizcilerin suçlanması ve adil olmayan muameleye maruz kalmalarını önlemek için yeni yönergeler üzerinde anlaşmaya vardı. Cenevre’de düzenlenen toplantıda kabul edilen bu tedbirler, denizcilerin soruşturma veya gözaltı süreçlerinde daha güçlü yasal koruma sağlamayı amaçlıyor.
Arka Plan ve Bağlam
Denizcilerin adil muamelesine yönelik önceki yönergeler 1 Temmuz 2006 tarihinde yürürlüğe girdi. Ancak Uluslararası Taşımacılık İşçileri Federasyonu, bu yönergelerin yeterince uygulanmadığını belirtti.
Son dönemde, deniz kazaları, çevre kirliliği veya kaçakçılık suçlamalarının ardından denizcilerin adil olmayan muameleye maruz kaldığı bir dizi yüksek profilli vaka yaşandı. Bu tür olaylar, güçlendirilmiş korumaların gerekliliğini vurguluyor.
Yeni Yönergelerin Temel Maddeleri
Mart 2025’te IMO Hukuk Komitesi ve ILO Yönetim Kurulu'na sunulacak olan yeni yönergeler şu önemli hükümleri içeriyor:
-
Devletlerin ve Paydaşların Sorumlulukları
- Bayrak devletlerinin, liman ve kıyı devletlerinin, gemi sahiplerinin ve denizcinin vatandaşlık devletinin adil muamele sağlama konusundaki yükümlülüklerini açıkça tanımlar.
- Suç şüphesi altındaki denizcilerin soruşturma ve gözaltı süreçlerinde adil ve onurlu bir şekilde muamele görmesini sağlar.
-
Destek ve Hukuki Yardıma Erişim
- Denizcilere konsolosluk hizmetleri, hukuki temsil, sendika desteği ve diğer gerekli kaynaklara erişim garantisi verir.
- Gözaltı süreçlerinde mümkün olan yerlerde alternatif tedbirlerin kullanılmasını vurgular.
-
Temel Hakların Korunması
- Denizcilerin temel insan haklarını teyit eder ve her zaman saygı ve onurla muamele görmelerini sağlar.
- Denizcilerin kendilerini suçlama riskine karşı korunmasının ve yasal süreçlerde haklarının bildirilmesinin önemini vurgular.
-
Güçlendirilmiş İşbirliği
- Bayrak devletleri, liman devletleri, kıyı devletleri, denizcilerin vatandaşlık devletleri, gemi sahipleri ve denizci sendikaları arasında işbirliğinin artırılmasını çağrısında bulunur.
- Denizcilerin gözaltı veya soruşturma durumlarında koordineli bir yaklaşımı teşvik eder.
-
Farkındalık ve Eğitim
- Denizciler arasında suçlanma riskleri ve yasal hakları konusunda farkındalık yaratılmasını savunur.
- Denizcilerin, soruşturma veya gözaltı durumlarında nasıl hareket edecekleri konusunda rehberlik sunar.
Denizcilerin Eşsiz Rolünün Tanınması
Nautilus Genel Sekreteri ve ILO Denizciler Grubu Sözcüsü Mark Dickinson, bu yeni yönergelerin önemini vurguladı. “Bu tedbirler, denizcilerin farklı yargı yetkileri altında faaliyet gösteren anahtar çalışanlar olarak eşsiz rolünü kabul ediyor. Adil muamele sağlamak ve kamu otoriteleriyle temaslarında özel koruma sunmak için tasarlandılar,” dedi.
Gelecek Adımlar
IMO ve ILO tarafından onaylanmasının ardından, yönergeler üye devletlere uygulanmak üzere dağıtılacak. Denizcilik camiası, bu tedbirlerin denizcilerin suçlanmasına ilişkin sistemik sorunları ele almasını ve haklarını korumaya yönelik daha güçlü bir yasal çerçeve sağlamasını umut ediyor.