Küresel gemi söküm faaliyetlerinin rekor düşük seviyelere ulaşmasıyla, Bangladeş’in gemi söküm endüstrisi 2024 yılında hurda gemi ithalatında büyük bir düşüş yaşandığını bildirdi. Geçen yıl yalnızca 144 gemi geri dönüşüm için Bangladeş'e gönderildi ve bu rakam toplamda 968.000 GT’ye eşdeğer olup, 2005’ten bu yana en düşük seviye olarak kaydedildi. Dünyanın önde gelen gemi geri dönüşüm merkezi olan Bangladeş, genellikle yılda en az iki milyon GTömrünü tamamlamış gemi işliyor. 2021 yılı ise 280 gemi (2,73 milyon GT) ile Chattogram merkezli endüstrinin zirve yılı oldu.
2022’de Dönüm Noktası
2022 yılı, gemi geri dönüşüm ithalatının 1,14 milyon GT’ye düşmesiyle bir dönüm noktası oldu. Bu düşüş, o dönemde Rusya-Ukrayna savaşı gibi faktörlere bağlandı. Ancak nakliye endüstrisindeki aksaklıklar artmaya devam ediyor ve geri dönüşüm için gönderilen gemi sayısını azaltıyor. Bu durum, geçen yıl Kızıldeniz krizi nedeniyle geri dönüşüm için belirlenen eski gemilerin taşımacılıkta kullanılma talebinin artmasıyla daha da kötüleşti.
Gemi Söküm Fiyatlarındaki Düşüş
2024 yılında gemi söküm fiyatları da önemli ölçüde düştü. Yılın ilk çeyreğinde 600$/LDT (Light Displacement Tonnage) olan fiyatlar, Aralık ayı sonunda 450$/LDT seviyesine geriledi. Bu durum, Güney Asya’daki birçok tersanenin belirsizlik yaşamasına ve bazılarının geçici olarak kapanmasına neden oldu.
Hong Kong Sözleşmesi ve Çevresel Uyumluluk
Hong Kong Sözleşmesi (HKC) çerçevesinde güvenli gemi geri dönüşümüne yönelik düzenlemeler 26 Haziran 2025tarihinde yürürlüğe girecek. Tersanelerin, HKC tarafından belirlenen küresel çevresel standartlara uyması bekleniyor. Ancak, bazı sektör analistlerine göre Bangladeş, HKC sertifikası almak için yeterli adımları atmadı. Bu durum, Bangladeş’in küresel gemi geri dönüşümündeki lider konumunu Hindistan’a kaptırmasına yol açabilir.
Bangladeş Deniz Subayları Derneği (BMOA) Başkanı Anam Chowdhury, şu açıklamalarda bulundu:
"Hindistan, HKC'ye uygun şekilde gemi geri dönüşümü yapmak için Gujarat’ın Alang kıyılarında 120 yeşil tersane geliştirdi. Buna karşılık, Bangladeş son 10 yılda yalnızca beş yeşil tersane inşa etti. Bu, Hindistan ile rekabet etmek için yetersiz."
Liderliği Kaybetme Riski
2023 yılı verilerine göre, Hindistan’ın derecelendirme firması Care Edge, Bangladeş’in küresel toplam gemi söküm tonajının %46’sını gerçekleştirdiğini, Hindistan’ın ise %33’lük bir pay ile ikinci sırada olduğunu belirtti. Ancak, mevcut eğilimler Bangladeş’in liderlik konumunu Hindistan’a kaptırabileceğine işaret ediyor.
Gelecek Beklentileri
2025 yılında geri dönüşüm pazarlarında toparlanma beklense de Bangladeş’in uzun vadede sürdürülebilir bir liderlik sağlayabilmesi, HKC standartlarını benimsemesine ve tesislerini modernize etmek için daha fazla yatırım çekmesine bağlı olacak.
