Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Dr. Özkan Poyraz, Türkiye’de Ar-Ge yatırımlarının GSYH’nin yüzde üçüne çıkarılmasının hedeflendiğini belirterek, “Bakanlık olarak, elektronik haberleşme ile havacılık ve uzay teknolojileri alanlarında yerli tasarım ve üretime yönelik araştırma, geliştirme ve eğitim faaliyetlerini destekliyoruz” diyor.
Teknolojinin hızla ilerlediği günümüzde araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) faaliyetlerinin önemine yönelik değerlendirmelerinizi ve Bakanlık olarak bu alanda yürüttüğünüz faaliyetleri öğrenebilir miyiz?
Bildiğiniz gibi Ar-Ge, kültür, insan ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının artırılması ve bunun yazılım dahil yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için sistematik bir temelde yürütülen yaratıcı çalışmalardır.
Bakanlığımız da ulaştırma, denizcilik ve haberleşme alanlarında Ar-Ge çalışmalarını desteklemekle yükümlüdür. Bakanlığımıza bu görev 5809 Sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu ve 655 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile verilmiştir.
Bakanlık olarak, elektronik haberleşme ile havacılık ve uzay teknolojileri alanlarında yerli tasarım ve üretime yönelik araştırma, geliştirme ve eğitim faaliyetlerini destekliyoruz. Başbakanımız Sayın Binali Yıldırım’ın Ulaştırma Bakanlığı döneminde kendisinin de bir mühendis olması ve Ar-Ge tabanlı tasarım ve üretime yönelik inancına dayalı olarak ortaya koyduğu girişimle bir fon oluşturulmuş, bugün bu fonda 1,5 milyar TL civarında Ar-Ge kaynağı birikmiştir.
Bakanlığın öncelikli Ar-Ge projeleri nelerdir?
Son dönem hükümetlerimizin eylem planlarında Ar-Ge yatırımlarının GSYH’nin yüzde üçüne çıkarılması hedeflenmektedir. Biz de Bakanlık olarak ulaştırma amaçlı olmak üzere elektronik alanında siber güvenlik ve bilgi güvenliği, 5. Nesil (5N) elektronik haberleşme sistemleri, M2M uygulamaları, BüyükmVeri (Big Data) analizine yönelik yazılım, donanım ve sistemleri, akıllı ulaşım sistemlerinin geliştirilmesi, İHA’larla haberleşme sistemleri konularında proje çağrılarına çıkıyoruz. Havacılık ve uzay teknolojileri alanlarında ise ticari uçak ve alt sistemleri, sivil amaçlı kullanılabilecek İHA geliştirilmesi, haberleşme uydusu alt sistemleri, uydu simülasyon yazılım ve donanımı, Thruster, Transponder ve diğer uydu alt sistemleri öncelikli Ar-Ge konularımızdır.
Desteklenecek Ar-Ge projeleri nasıl belirleniyor?
Bakanlığımızca desteklenmesinde fayda görülen Ar-Ge projesi konuları düzenlenen çalıştaylarla belirlenmektedir. Çalıştaylar, Bakanlığın ilgili üst düzey yöneticileri ve akademisyenlerden oluşan çalışma gruplarıyla yapılmaktadır. Bakanlığın veya sektörün ihtiyaç duyduğu konu başlıkları ve içerikleri bu gruplar tarafından belirlenmekte, daha sonra da çağrıya çıkılmaktadır. Çağrı konuları ve süreç Bakanlık internet sitesinden ilan edilmektedir.
Ar-Ge projesi yapacak kuruluşun proje konusunun faaliyet alanıyla ilişkili olması ve başvuru tarihi itibarıyla en az bir yıldır faaliyette bulunması gerekmektedir. Ar-Ge projesine ait çalışmaların Türkiye’de yürütülmesi de bir ön koşuldur.
Ar-Ge destek başvurusu yapılan projeler Bakanlığımızca belirlenen hakemler tarafından Projenin Ar-Ge Niteliği ve Yenilikçi Yönüne İlişkin Unsurları, Projenin Yapılabilirliği, Proje Ekibinin Niteliği, Proje Plan Kalitesi, Teknolojik Değerlendirme ve Karşılaştırmalar, Proje Çıktısının Bir Ürüne Dönüşme Potansiyeli, Sosyal ve Ekonomik Faydası başlıkları altında değerlendirilmektedir. Bunların yanı sıra Ar-Ge’si yapılacak ürünün ticarileşme (ürünleşme) potansiyeli; Bakanlığımız bağlı, ilgili veya ilişkili kurum ve kuruluşlarının doğrudan kullanıcısı olabileceği bir ürün olma potansiyeli; özgün bir ürün olma potansiyeli; ithal bağımlılığı bulunan bir ürünün yerlileştirilmesi; konjonktürel mevzuatı karşılama potansiyeli de destek kararımızı oluşturmada önemli kriterlerdir.
Bakanlık olarak uzay sanayisinin gelişimine yönelik de önemli katkılarınız bulunuyor. Bu konuyla ilgili bilgi verebilir misiniz?
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı olarak, uzay sanayimizin geliştirilmesi için “TÜRKSAT 6A Yerli Haberleşme Uydusu Geliştirilmesi ve Üretimi” TÜBİTAK-KAMAG projesinin ana finansmanını sağlamaktayız. Projede, TÜBİTAK UZAY yönetici, Aselsan, TAI ve C2Tech firmaları ise yürütücü kuruluş olarak görev almaktadır. Proje beş yılda tamamlanacak olup toplam bütçesi 545 milyon TL’dir.
Tüm bunlarla birlikte, çeşitli kamu kuruluşlarında bulunan Ar-Ge desteklerinin tek bir kanaldan kullandırılmasına ilişkin yasal düzenlemeler de TBMM’nin gündemindedir. Böyle bir yaklaşımın benimsenmesi ve TBMM’de yasalaşması halinde Bakanlığımız Ar-Ge destekleri de diğer sektörlerle optimizasyon sağlanarak tek bir kaynaktan yararlanıcılara ulaştırılmaya devam edecektir.
(PTT Life Dergisinden alıntıdır)
