Yatırım Fon ve Ortaklıklarında Damga Vergisi ve Harç Uygulaması
Damga vergisi uygulaması
Damga Vergisi Kanununda fonlara yönelik aşağıdaki düzenlemeler bulunmaktadır.
488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (2) sayılı tablonun
“IV-Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar” başlıklı bölümünde,
- Anonim, eshamlı komandit ve limited şirketler ile yatırım fonlarının kuruluşlarına, pay devirlerine, sermaye artırımlarına ve süre uzatımlarına ilişkin olarak düzenlenen kağıtlar,
- Gayrimenkul yatırım ortaklıklarının ve gayrimenkul yatırım fonlarının münhasıran gayrimenkul portföylerine ilişkin alım satım sözleşmeleri ile gayrimenkul satış vaadi sözleşmeleri,
- Sermaye piyasası araçlarının ihracına ilişkin olarak düzenlenen makbuz ve kağıtlar, konut finansmanı kuruluşlarının konut finansmanı işlemleri ve bu kuruluşların ipotekli sermaye piyasası araçları, varlık teminatlı menkul kıymetler ve varlık finansmanı fonlarını temsilen menkul kıymet ihracı ve bu ihraca konu teminatlarla ilgili olarak düzenlenen makbuz ve kağıtlar,
- Girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ve girişim sermayesi yatırım fonlarının münhasıran girişim sermayesi yatırımları ile ilgili düzenlenen sözleşmeler ile bu sözleşmelere ilişkin düzenlenen diğer kâğıtlar,
V - Kurumlarla ilgili kağıtlar” başlıklı bölümünde,
- Sigorta ve emeklilik şirketleri ile emeklilik yatırım fonlarının kuruluşları dahil her türlü işlemlerinde düzenlenen ve damga vergisi bu şirketler veya fonlar tarafından ödenmesi gereken kağıtlar,
- İpotek finansmanı kuruluşları ile konut finansmanı fonlarının kuruluş ve ipotekli sermaye piyasası araçları, varlık teminatlı menkul kıymetler ve varlık finansmanı fonlarını temsil eden menkul kıymetlerin ihracı ve ihraca konu teminatlardan kaynaklananlar dahil her türlü işlemleri ile ilgili olarak düzenlenen ve damga vergisi bu kuruluşlar veya fonlar tarafından ödenmesi gereken makbuz ve kağıtlar, damga vergisinden istisna edilmiştir.
Buna göre;
- Yatırım fonlarının kuruluşlarına, pay devirlerine, sermaye artırımlarına ve süre uzatımlarına ilişkin olarak düzenlenen kağıtlar,
- Gayrimenkul yatırım fonlarının münhasıran gayrimenkul portföylerine ilişkin alım satım sözleşmeleri ile gayrimenkul satış vaadi sözleşmeleri,
- Varlık finansmanı fonlarını temsilen menkul kıymet ihracı ve bu ihraca konu teminatlarla ilgili olarak düzenlenen makbuz ve kağıtlar,
- Girişim sermayesi yatırım fonlarının münhasıran girişim sermayesi yatırımları ile ilgili düzenlenen sözleşmeler ile bu sözleşmelere ilişkin düzenlenen diğer kâğıtlar,
- Emeklilik yatırım fonlarının kuruluşları dahil her türlü işlemlerinde düzenlenen ve damga vergisi bu şirketler veya fonlar tarafından ödenmesi gereken kağıtlar,
- Konut finansmanı fonlarının kuruluşları dahil her türlü işlemleri ile ilgili düzenlenen ve damga vergisi bu fonlar tarafından ödenmesi gereken kağıtlar, damga vergisinden istisnadır.
Emeklilik yatırım fonları ile konut finansmanı fonlarına ilişkin Damga Vergisi Kanuna ekli (2) sayılı tablonun V/21 ve 23 üncü fıkralarında yer alan hüküm anılan fonların muafiyetine ilişkin olup fonların işlemlerinde düzenlenen kağıtların damga vergisini, bu kağıtlara taraf olan ve muafiyeti bulunmayan kişiler ödemekle mükelleftir.
Diğer taraftan, emeklilik yatırım fonları ile konut finansmanı fonları dahil tüm yatırım fonlarının kuruluşlarına, pay devirlerine, sermaye artırımlarına ve süre uzatımlarına ilişkin olarak 488 sayılı Kanuna ekli (2) sayılı tablonun IV/16 numaralı fıkrasında istisna hükmü düzenlendiğinden, kağıdın taraflarına bakılmaksızın bu işlemlere ilişkin düzenlenen kağıtlar damga vergisine tabi tutulmayacaktır.
Harç uygulaması
Gayrimenkul Yatırım Fonlarına İlişkin Esaslar Tebliği’nin 4 üncü maddesi ile Girişim Sermayesi Yatırım Fonlarına İlişkin Esaslar Tebliği’nin 4 üncü maddesinde söz konusu fonların tüzel kişiliği bulunmayan malvarlığı oldukları,
Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarına İlişkin Esaslar Tebliği ile Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıklarına İlişkin Esaslar Tebliğinde ise söz konusu ortaklıkların anonim ortaklık şeklinde kurulacakları, ifade edilmiştir.
492 sayılı Harçlar Kanununun 108 inci maddesinde, imtiyazname, ruhsatname ve diplomalardan bu kanuna bağlı (8) sayılı tarifede yazılı olanların harca tabi olduğu, Kanuna bağlı (8) sayılı tarifenin "XI-Finansal faaliyet harçları" başlıklı bölümünün 4 üncü fıkrasında, yatırım ortaklığı kurma ve faaliyet izin belgelerinden harç alınacağı hüküm altına alınmıştır.
Buna göre, Sermaye Piyasası Kurulu tarafından verilen yatırım ortaklığı kurma ve faaliyet izin belgeleri, bir defaya mahsus olmak üzere maktu harca tabi bulunmaktadır.
492 sayılı Harçlar Kanununun 123 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında, anonim, eshamlı komandit ve limited şirketlerin kuruluş, pay devri, sermaye artırımı, birleşme, devir, bölünme ve nev'i değişiklikleri nedeniyle yapılacak işlemlerin bu Kanunda yazılı harçlardan müstesna olduğu hüküm altına alınmıştır.
Bu çerçevede,
- Anonim ortaklık (şirket) şeklinde kurulan gayrimenkul yatırım ortaklıkları (GYO) ile girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının (GSYO), anonim şirket olarak kuruluş, pay devri,sermaye artırımı, birleşme, devir, bölünme ve nev'i değişiklikleri nedeniyle yapılacak işlemleri tapu harcı dahil 492 sayılı Kanunda düzenlenen harçlardan müstesnadır.
- Anonim, eshamlı komandit ve limited şirket şeklinde kurulmayan gayrimenkul yatırım fonları (GYF) ile girişim sermayesi yatırım fonlarının (GSYF), söz konusu işlemlerine yönelik olarak 492 sayılı Kanunda herhangi bir istisna hükmü bulunmamaktadır.
