PANDİ KASIRGASI
Değerli dostlarım Pandi Sigortaları birçok rizikodan gemi işleticisinin ve/veya armatörün üçüncü şahıslara karşı sorumluluklarını teminat altına alan, sigortalısını hem hukuki açıdan koruyan hem de tazmin eden bir sigorta türüdür. Ama bu geçtiğimiz 20 Şubat 2022 yenilemelerinde kulüplerin hepsi birer kasırga oldu ve istedikleri prim artışları ile ortalığı kasıp kavurdular.46 yıldır bu işin içindeyim, geçirdiğim en zor yenilemelerden biriydi desem yeridir. Aslında, geçen yıldan, yani 20 Şubat 2021’de bu yenilemenin zorlu geçeceği işaretleri verilmişti ve kulüplerin 2022 yenilemelerinde hem primlerde hem muafiyetlerde genel artışlarla geleceği bir yerde belli idi. Uzun yıllar ard arda artarak gelen ve International Grup reasüransını etkileyen ($ 10 Milyon üzeri hasarlar) hasarlar, yıllardır ortalamanın altında seyreden prim gelirleri ve 0%’a yakın yatırım gelirleri bir araya gelince kulüplerin birleşik rasyoları (Combined Ratio) 100%’un üzerinde seyretmeye başladı.
Yukarıdaki tablodan, International Gruba dahil 13 kulüpten hiçbirinin kulüp birleşik rasyosunu 100%un altında tutmayı başaramadığını ve sonuç olarak zarar ettiğini anlıyoruz.
Grup Kulüplerinin kâr gayesi gütmeyen mutual kuruluşlar olduklarını biliyoruz. Her biri mutual sisteme dayanan ve gerçek sahiplerinin üyeleri armatörler olduklarını da biliyoruz, ancak bir müessesenin kulüp dahi olsa üyelerine hizmet verebilmesi için gelir gider tablolarını artıda tutması ve hasarları ödeyebilmesi için de sağlam rezervlere sahip olması gerekir. Ayrıca bu kulüpler finansal derecelerini de üst düzeylerde tutmak zorundadırlar. Son yıllarda averajların altında seyreden prim ve yatırım gelirleri ile artan hasarların kamçıladığı hasar enflasyonu alıp başını giderken doğal olarak münferit kulüp sigortacılarını da zor durumda bırakmış ve arayışı daha doğrusu kurtuluşu primleri arttırmakta ve bazı kulüplerin yaptığı gibi sadece primleri arttırmakla kalmayıp ek çağrılarda bulunmakta aramışlardır. Aslında 20 Şubat 2022’de yasadığımız ve son yılların en zor Pandi yenilemelerinden biri olan son Pandi yenilemelerinin sinyalleri gecen yıldan verilmişti.
Bu durum, biz sigortacılar nezdinde, beklenen bir durumdu ve her fırsatta bunu tekrarlıyorduk. Sayı olarak artmasa dahi boyut olarak artan hasarlar ve ayni oranda artmayan gelirler yukarıdaki tabloda görülen durumu 2021 suresinde yaratmıştı. Ayrıca 2020 yılında Grup Reasürans anlaşmaları kulüpler açısından gayet iyi şartlar ile (hiç artış görmeden) 2 yıllık olarak yenilenmişti. Yani ticari kuruluş olan Reasürörler de 2020 yılında hasarların iyi gitmediğini görmelerine rağmen 2021 yenilemelerinde primlerde herhangi bir artış yapamamışlardı. 2020 yılı grup hasarları açısından ($ 10 Milyonu geçen hasarlar) tarihin en kötü yılı olarak kayıtlara geçmiştir. (Bakınız tablo 2). Bu nedenle 2022 yenilemelerinde kulüplerin reasürans anlaşmalarında ciddi bir artış görmeleri ve hem bu reasürans artışlarını hem de birleşik rasyolarını 100%’un altına düşürebilmek için, üyelerinden ciddi prim artışları talep edecekleri gün gibi aşikârdı. 13 Grup kulübünün içinde iki kulüp son üç yıl için toplam 100%’e erisen ek prim taleplerinde bulunurken, bir kulüp hariç diğer kulüplerin hepsi 10% ile 15% arası genel prim artışı taleplerinde bulunmuşlardır. Bu tabii ki bir zorunlulugun sonucu idi. Teamüllere göre grup reasürans primlerindeki bir önceki yıla göre meydana gelen fark (eksi veya artı) üyelere aynen yansıtılmaktadir. 2022 yenilemelerinde de Grup reasürans primlerinde 50%’lere yakın artışlar ödeyen klupler bu farki aynen uyelere yansitmislardir. Zaten artan Pandi Primlerinin üzerine bir de bu reasürans farklarının gelmesi işin tuzu biberi oldu. 4 sınıfa ayrılan bu gemilerdeki prim farkları Gross Ton başına şu şekilde hesaplandı:
Gemi Tipi 2021 Primi $/GT 2022 Primi $/GT Prim Farkı $/GT
Persistent Oil Tankers 0.5625 0.6469 0.0844
Clean Tankers 0.2619 0.3666 0.1047
Dry Cargo Ships 0.4028 0.5639 0.1611
Container Ships (FCC) 0.4249 0.6586 0.2337
Passenger Ships 3.2624 3.8677 0.6053
Kulüpler, prim artışlarının yansıra reasürans şartlarında da kısıtlamalar gördüler, mesela Covid-19 ile ilgili hasarlar reasürörlerce, bu yılki şartlardan hariç tutuldu. Ancak, uluslararası konvansiyonlar icabı, üyeler nezdinde mürettebat ile ilgili şartlarını kısıtlayamayacakları için, bu tür riskleri bünyelerinde tutmak zorunda kaldılar. Tüm bunların yansıra, geçmişte yaptıkları hataların farkına varıp her şeyi bir anda düzeltmeye kalkan kulüp sigortacıları hasar sonuçları iyi olmayan birçok armatörün de teminatlarını yenilemeyip son anda birçok armatörü teminatsız kalmak ile baş başa bıraktılar. Türkiye’den de bu ise kurban giden armatörlerimiz olduğu gibi MSC gibi Dünyanın en büyük konteyner operatörünün de West of England kulübü tarafından teminatının yenilenmemesi ilginç bir gelişme olarak anılarda kalacaktır.
2012 – 2020 arası Grup reasüransını etkileyen hasarların tablosunu referans olarak aşağıda sunuyorum. Göreceğiniz gibi 2020 rekor düzeyde.
Yukarıdaki tabloya bakarken özellikle son yıllarda artan bu hasarların İngilizcede “one-off” denilen türden hasarlar olmadığını ve gittikçe büyüyen gemi boyutlarının, artan kargo değerlerinin, sofistike hale gelen ticaret şartlarının ve artan çevresel duyarlılığın bir sonucu olarak süregeleceğini görmemiz gerekmektedir düşüncesindeyim. Son gunlerde Karadeniz’de meydana gelen huzursuzlukular sonucu gundeme giren yaptirimlar ise Klup sigortalari acisindan ayri bir sorun yaratacaktir.
Azrail’in haberci misin diyeceksiniz ancak bu kulüpler bu yıl almış oldukları genel prim ve muafiyet artışlar ile finansal durumlarını yine düzeltemeyecekler görüşündeyim. Rizikoların boyutları gittikçe artmakta ve yatırım gelirleri yine yeterli düzeylerde olmamakta. 2021 yılı henüz bitmeden 20 Şubat’a birkaç gün kala Atlantik’teki Ro/Ro Felicity Ace ve Adriyatik’teki Ro/Ro Euroferry Olympia yangınları daha çok erken günlerde olmamıza rağmen Pandi açısından bence $ 800 Milyon düzeyinde bir hasar yek ünü oluşturacaklardır.
Bir kasırgadan çıktık, Allahtan, özellikle kuru yük ve Konteyner navlunlarının, bereketli olduğu bir dönemde atlattık bu kasırgayı ama önümüzdeki yıl ayni dönemlerde yeni bir kasırga ile karşılaşacağız ve bu kasırga armatörlerimizi hangi şartlar altında vuracak onu bilemiyorum.
