BORDA HASARI
Liberya Bayraklı MSC TINA isimli 398,5 metre boyundaki konteyner gemisi, 27 Mart 2021 tarihinde Ambarlı'da yanaşma manevrası sırasında Marport'a ait iskeleye çarptı.
Haber bu. Bir analiz yapmaya çalışalım. İçinden alacağımız halkaları masaya yatıralım. Rüzgâr ve akıntının etkisiyle rıhtıma hızla yaklaşan geminin hızını ancak kuvvetli römorkörler kesebilir. Demek bu olayda bu gemiye yeterli olamamış. Geçmiş olsun. Yalnız bu çeşit kazalarda genelde gemiyle rıhtımın ilk temas ettiği yerde borda hasarı bir göçük şeklinde olur. Nasıl bir temas olmuş ki gemimizin rıhtımla ilk teması (1) numarada oluyor ve gemi gitmeye devam ediyor. Borda sacını kıvrım kıvrım yaparak (2) numarada topluyor.
Peki, nereye takılmış da bu kadar hasar meydana gelmiş?
Bu rıhtımda usturmaçalar destekli tip esneyen usturmaçalar. Yani takılacak bir yer yok.
Acaba gemi dönerken rıhtıma sığmayan uzun gemilerin kıç halatını verdiği beyaz kare içine aldığım dolfine çarpmış olabilir mi? Uzun yıllar bu limana girip çıktım. Ben limanda olsam rıhtım hasarının verildiği yerin de resmini çekerdim. Kimse paylaşmıyor ki? Cımbızla olayın analizini yapmaya çalışıyoruz.
İyisi mi ben size kendi yaşadığım bir borda hasarı olayını paylaşayım: İçinden genç kaptanlarımızın alacağı halkalar olacaktır.
Pervanesi sağa devirli olan sabit uskurlu fix propeller bir gemi tornistanda sola devirli olacağından gemi hem geriler, hem de kıçını iskeleye çeker. Buna pervanenin padıl etkisi paddle effect denir. Zabitken hiç ilginizi çekmese de kaptan olduğunuzda çok çekecektir. Sizin hard diskinizi ne kadar çok bilgiyle doldurursak kaptanlığınız o kadar kolay ve keyifli olacaktır. Hemen bir resimle başlayalım.
Her ne kadar kaza analiz raporuna sert rüzgâr ve akıntı yazılmışsa da sebep, tornistanda geminin kıçının kuvvetlice sancağa çekmesidir. “Hocam bu gemi sola devirli mi ki tornistanda kıçını sancağa çekiyor?” Güzel soru, size ekstra bir halka daha kazandırdı. Nedir o? Bu geminin pervanesi de sağa devirli right handed ama pitch propeller bir gemi. Yani ileri yolda da, geri yolda da pervane devamlı sağa dönüyor. Tornistanda sadece pervane kanatlarının yönü değişiyor.
Gemimiz Pire’de B noktasına sancaktan yanaşacak. Tek römorkör göğüs önünden Amerikan bağlıyor. Yani kendi baş tarafından bordaya yaklaşıp genelde kendi halatını veriyor. Sanki baştan bitişik gibi gemimizle birlikte yanaşılacak yere kadar geliyor. Duruma göre itiyor veya tornistan yaparak geminin rıhtıma hızla gelmemesi için çekiyor. Ama römorkörün tornistan gücü, ileri yolda çalışması gücüne göre ne kadar kuvvetlidir?
Dolayısıyla padıl tesiriyle geminin kıçının hızla rıhtıma gelmesinin önüne geçemiyor, başka bir tabirle gemiyi tutamıyor ve yukarıda resmini gördüğünüz borda hasarı oluyor. Rıhtım hasarı da var. Ben de aynı boy ve postaki başka bir sister gemiyle aynı yere yanaşmak için aynı yolu izleyerek A noktasına kadar geldim. A noktasında pilotla tartışmaya başlıyoruz. Pilot, ilk gemideki gibi römorkörü göğüs önünden bağlamak istiyor, bense kıç taraftan kanca tabir edilen çekerine halat verilmesini öneriyorum ve de istiyorum. Gemimi pilot mu daha iyi tanıyor, yoksa ben mi?
İnsanların huyları çeşit çeşit. İşin doğrusu pilotla kaptan iyi bir işbirliği içinde manevrayı birlikte yapmalarıdır. Pilot, advisor, yani tavsiye edici olarak vasıflandırılır. Neticede pilot sinirlenerek manevrayı bırakıp A noktasında gemiden iniyor. Sonra 2 ok yönünde sancaktaki adayı turlayarak dışarı çıkıyorum. Gelen başka bir pilotla emniyetli şekilde yanaşıyorum.
