RED TO RED
Sevgili Cahit,
Yazılarıma ilk yorum senden geldi. İlgine teşekkür ederim.
Baktım cevap uzun kaçacak ben de ayrı bir makale oluşturayım dedim. Bak ki açtığın pencereden ne kadar halka çıkacak ve bunlardan bu siteyi tıklama şansına sahip ne kadar genç zabit yararlanacak?
Öğrencilerine sancak iskeleyi anlatırken hikâyenin başını da anlatırsan kafalarına daha iyi girer. Tecrübeli, yaşını başını almış bir kaptan çok mükemmel manevra yapıyor, gemisini sorunsuz yanaştırıp kaldırıyormuş. Ama manevradan önce anahtarıyla küçük kutusunu açıyor, içindeki uyarıyı okuyup öyle manevraya başlıyormuş. Zabitler de merak edip dururmuş kaptanlarının kusursuz manevra yapmasını sağlayan bu kutunun içinde ne var diye. Gel zaman git zaman kaptan vefat etmiş. İşte şimdi o kutuyu açıp içine bakabiliriz demiş zabitler. Kutunun içinde küçük bir kâğıt, büyük harflerle yazılmış bir yazı; “SAĞ TARAF SANCAK, SOL TARAF İSKELE”
Karşıdan gelen gemiye döneceği yönü belirtmek için tek heceli kelime kullanılması tavsiye edilir. San-cak (2 hece), star-board ( 2 hece) is-ke-le (3 hece) yerine port (tek hece) red (tek hece), green (tek hece) kullanın.
Bazen bir gemi VHF’ten “Sancak baş omuzluğumdaki gemi” diye arar, yanlış yapar. Kendine göre değil, bana göre konumunu belirtmesi gerekir. Neyse, sonunda hangi geminin çağırdığını anladık. Etrafıma bakarım, niyetimi sormasına mahal vermeden onu rahatlatacak kumandayı söylerim “red to red”. Hoşuna gider bu teklifim. Aynısını yineler “red to red”.
Sokakta karşılıklı gelen insanların birbirine yol vermek için bir sağa bir sola hamle yaparken çarpışmalarının benzerleri çok nadir de olsa denizde karşımıza çıkabilir. O yüzden tavsiyem manevranızı uzaktan
yapın. O yüzden kaptan talimatında 5 mile girmeden neta olun yazdım. Uygulamayla alakalı ufak bir ayrıntı, karşıdan gelen gemiye niyetinizi belirtmek için geminizi bir tarafa alırken oto pilottan gıdım gıdım değil de dümeni ele alarak 3-5 derecelik dümen açılarıyla yapın ki o gemi sizin bir tarafa doğru döndüğünüzü iyice görsün. “Madem Ünal kaptanımız bu şekilde söyledi, ben 10 derece basayım da döndüğümüzü iyice gözüne sokayım” diye aklınızdan bir düşünce mi geçti? Bu hangi tip bir gemi? Konteyner. Sürat? 16 knots. Eyvah eyvah! Kritik GM’lerde özellikle konteyner gemisinde yüksek dümen açılarıyla dönmemeniz gerekir. Mesela Nara’yı, Kilitbahır’ı dönerken dikkatli olun 3 derecelik dümen açısı kafi gelecektir. Süratinizi de düşürürseniz geminin bayılması hafif olacaktır. İlk konteyner geminizse süvarinizin sizi daha önce uyarması gerekir.
Yukarda mesafe ve sürat geçti ya, kitap da okumadığınız için burada bir ayrıntıyı paylaşayım. Türkçe olarak hem mesafe, hem de sürat için aynı isim kullanır. Yani adaya mesafe 12 mil, süratimiz 12 mil gibi. Ama söylemimizi İngilizce ifade edeceksek mesafe için 12 miles, sürat için 12 knots kullanmamız gerekir.
İskeleden yanaşık durumdayız, kalkış manevrası için halatları tekliyoruz single up.
Ne demek halatları teklemek? Aynı yöne verilmiş halatları teke indirmek. 2 tane kıç halatımızdan birini alacağız. Hangisini mola edelim? En sona bırakılan halat en kısa ve kolay mola edilebilmeli. Kırlangıçtan kıçtaki manzarayı görmekteyim. “Kıç taraf, sancak kıç halatı mola” emir tekrarı yapıldı ama peşine bir soru takıldı;
“Süvari Bey, geminin sancağındaki halat mı, benim sancağımdaki halat mı?” Evladım sen ne tarafa dönersen sancağın değişir.
Geminin sancağını kast etmekteyiz.
Kılavuz kaptanı Mehmetçik’te bırakacağız. “İskele alabanda” komutu verip sürati arttırdım. 3.kaptan ve gemici kılavuz kaptana refakat ettiklerinden dümende vardiyasında olan 2.kaptan var. Emir tekrarı yaptı “iskele alabanda” dedi ama baktım dümeni sancak alabandaya...
basıyor. Hemen müdahale ettim. 2 kaptan özür diledi “Bu hatayı ben de yapıyorsam herkes yapabilir” dedi. Manevralarda serdümenin yanında bulunan vardiya zabiti serdümenin yapacağı olası bir yanlışlığı fark eder etmez müdahale etmeli. Ama gemisiyle alakalı gemi kaptanımız da kritik dönüşlerde dikkatini dümen müşirine vermeli. “peki, hocam başka önlem yok mudur?” vardır. Parana nehrinde yılan gibi kıvrıla kıvrıla seyir yapmaktasınız.
Ne demek iskele alabanda yerine sancak alabanda basmak?
O yüzden sırtı serdümene dönük olan kılavuz kaptan “iskele alabanda” derken sol kolunu da 45 derece havaya kaldırır döneceği istikameti işaret etmek maksadıyla.
